صنعت مرغداری و پرورش طیور همواره پر از چالش هایی بزرگ بوده است؛ در این میان، می توان گفت که انتخاب تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت نیز، یکی از نخستین و مهم ترین گام ها برای رسیدن به جوجه هایی سالم، پربازده و اقتصادی به حساب می آید پس در نتیجه دانستن ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت می تواندی یکی از مهارت های تاثیر گذار در پرورش باشد. توجه داشته باشید که در طول رشد این صنعت طی سالیان متوالی، همواره بسیاری از پرورش دهندگان و مرغداران تازه کار و یا حتی حرفه ای بارها با چالش تشخیص تخم نطفه دار روبه رو شده اند؛ چرا که در هیچکدام از موارد ظاهر تخم ها تفاوت فاحشی با یکدیگر ندارند.
در ادامه مطلب می خواهیم تا نگاهی دقیق و کاربردی به راه های علمی، تجربی و عملی تشخیص تخم نطفه دار مرغ گوشتی بپردازیم و بدین وسیله، شما را در مسیر انتخاب های هوشمندانه تر یاری رسانده و از زیان های مالی تان جلوگیری نماییم.
راه های تشخیص تخم نطفه دار با کیفیت مرغ گوشتی
گفتیم که تشخیص تخم نطفه دار با کیفیت مرغ گوشتی و دانستن ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت گام اول و حیاتی برای موفقیت در جوجه کشی است. البته از آنجایی که شکل گیری نطفه سالم در گرو روش های علمی و تجربی خاصی صورت می گیرد، بهتر است این عوامل را شناسایی و بر طبق آنها عمل نمایید. در این قسمت می خواهیم تا شما را با راه های تشخیص تخم نطفه دار با کیفیت مرغ گوشتی آشنا سازیم. این روش ها به ترتیب اولویت عبارتند از؛
تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت
– بررسی ظاهری تخم قبل از ورود به داخل دستگاه جوجه کشی
•از ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت می توان به ظاهر تخم نطفه دار اشاره نمود، شما باید دقت کنید که تخم های دارای فرم بیضی متقارن که دو طرف آنها خیلی نوک تیز یا خیلی پهن نمی باشد، از کیفیت بهتری برای جوجه کشی برخوردارند. این یعنی اینکه تخم های خیلی گرد یا خیلی کشیده معمولا در جوجه کشی شکست می خورند و یک جوجه کشی موفق ندارند.
• همچنین، یک تخم ایده آل برای جوجه کشی دارای پوسته ای سالم، بدون ترک و لک و نیز، تخلخل زیاد می باشد. دقت کنید که وجود ترک بر پوسته تخم ها حتی خیلی ریز، می تواند باعث نفوذ میکروب ها یا کاهش رطوبت داخل تخم نطفه دار گردد و به جنین آسیب جانی برساند.
• براساس نژاد مرغ مورد نظر، رنگ پوسته تخم آن باید کاملا یکنواخت باشد. زیرا، وجود لکه های غیرعادی، کدر بودن و یا پوسته خیلی نازک نشان دهنده کیفیت پایین تخم می باشد.
• توجه کنید که وزن تخم باید در محدوده وزنی نژاد موردنظر باشد یعنی 50 الی 60 گرم بریا مرغ گوشتی!
– اوولوسکوپی یا نوربینی تخم پیش از جوجه کشی یا روز هفتم
• این فرآیند طی دو مرحله صورت می گیرد؛ مرحله اول یا نوربینی اولیه قبل از گذاشتن تخم ها در داخل دستگاه رخ می دهد. شما باید با استفاده از چراغ اوولوسکوپ یا نور قوی وضعیت پوسته، وجود ترک یا لک داخلی، حباب هوایی و یکنواختی زرده را بررسی نمایید. دقت کنید که تخم دارای زرده در مرکز و حباب هوایی کوچک و منظم مناسب است. مرحله بعدی در در روز 7ام جوجه کشی صورت می گیرد. در این زمان، تخم نطفه دار سالم باید دارای شبکه ای از رگ های خونی منظم در اطراف زرده باشد و جنین به صورت یک لکه تیره قابل مشاهده باشد. توجه کنید که فقدان رگ های خونی یا ظاهر شدن لکه خون ثابت نشان از بی نطفه بودن و یا مرگ جنین می باشد.
– آزمایش شکافتن نمونه تخم
• این روش تنها برای بررسی اولیه دسته ای از تخم ها کاربرد دارد نه تمام تخم ها! طی به کارگیری این متد، تخم را می شکنند و با دقت به سطح زرده آن نگاه می کنند. اگر یک نقطه سفید کوچک به صورت حلقه دار شبیه چشم گاو روی زرده دیده شد که بدان بلاستودیسک می گویند، این همان نطفه است. اما تخم های بدون نطفه تنها یک نقطه سفید ریز و ساده بدون حلقه دارند.
– بررسی شرایط گله مادر یا منبع تخم ها
• از دیگر موارد ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت که باید به آن توجه داشت شرایط گله مادر است در واقع وجود تخم نطفه دار خوب مستقیما به وضعیت گله مادر بستگی دارد. یعنی اگر گله مادر سالم، جوان 30 تا 45 هفته، تغذیه مناسب و مدیریت بهداشتی خوبی داشته باشد، احتمال نطفه دار بودن تخم ها و کیفیت آنها بسیار بالا می رود. همچنین، توجه کنید که نسبت خروس ها به مرغ ها در گله باید مناسب باشد. زیرا نبود خروس کافی باعث می شود که تعدادی از تخم ها بدون نطفه باقی بمانند. شما باید به ازای هر 8 تا 10 مرغ حداقل 1 خروس در سالن پرورشی خود داشته باشید.
– بررسی زمان جمع آوری و نگهداری از تخم نطفه دار
• تخم هایی که بیش از آنچه باید در محل نگهداری مانده باشند، دارای احتمال از بین رفتن نطفه و ضعیف شدن بیشتری می باشند. لذا، دقت کنید که حتما تخم های نطفه دار را پس از جمع آوری در دمای 15 الی 18 درجه سانتیگراد و رطوبت 75 درصد نگهداری کنید. بعلاوه، تخم های نطفه دار نباید شسته شوند یا با دست های آلوده لمس شوند، چون آلودگی می تواند از طریق منافذ پوسته وارد شده و نطفه را نابود کند.
ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت
– تست شناوری تخم قبل از گذاشته شدن در داخل دستگاه جوجه کشی
• این تست ساده برای بررسی تازگی و سلامتی فضای داخلی تخم صورت می گیرد و طی آن یک ظرف آب با دمای معمولی را انتخاب و تخم مورد نظر را در آن قرار می دهید؛ اگر تخم بر کف ظرف خوابید تازه است و کیفیت خوبی دارد، اگر به صورت زاویه دار ایستاد معمولی است و باید هر چه سریع تر استفاده گردد و اگر بر روی آب شناور بماند کهنه است و خراب شده است.
– بررسی رفتار مرغ و خروس ها برای اطمینان از رخ دادن جفت گیری
• اگر مرغ و خروس گله با هم جفتگیری موفقی داشته باشند، احتمال نطفه داری تخم ها بسیار بالاست. علائم جفتگیری موفق در مرغ ها، این است که پرهای پشت مرغ نزدیک دم کمی ریخته و یا ساییده می شوند و مرغ همواره در حضور خروس رفتارهای تسلیمانه از خود نشان می دهد. اما این علائم در خروس ها به صورت فعال و سرحال بودن و نداشتن مشکلات حرکتی بروز می نماید.
– استفاده از دستگاه تشخیص نطفه پیشرفته
• برخی از دستگاه های دیجیتالی پیشرفته در بازار وجود دارند که با استفاده از نور و سنسورهای دقیق خود به راحتی نطفه دار بودن تخم را بدون شکستن و یا نوربینی سنتی تشخیص می دهند. این دستگاه ها بیشتر در مزارع صنعتی و نیمه صنعتی استفاده شده و از روز سوم تا پنجم جوجه کشی می توانند وجود جنین را شناسایی نمایند.
– تست تشخیص نطفه با نور لیزری دقیق و به کارگیری تکنولوژی جدید
• یکی دیگر از ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت که می توان قبل از گذاشتن تخم نطفه دار در دستگاه به آن اشاره کرد نوربینی لیزری است .تکنولوژی لیزری جدیدی ایجاد شده که با استفاده از پرتوهای متمرکز شده می تواند حرکت های جزئی جنین یا جریان خون آن را در مراحل اولیه زندگی از روز 4 تا 6ام جوجه کشی شناسایی کند. این روش، بسیار دقیق است و از اوولوسکوپی معمولی دقیق تر عمل می کند. البته لازم به ذکر است که هزینه دستگاه های آن بالاست و بیشتر در مراکز علمی و تحقیقاتی یا مزارع بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.
– بررسی ضخامت و یکنواختی پوسته تخم و رنگ زرده
• توجه کنید که تخم های باکیفیت و نطفه دار معمولا دارای پوسته ای با ضخامت یکنواخت و استحکام مناسب هستند. شما می توانید با لمس تخم مرغ نطفه دار و مقایسه دستی آن و نیز، با استفاده از ضخامت سنج های ساده، این مورد را ارزیابی نمایید.
• رنگ زرده تخم مرغ نطفه دار می تواند سرنخی از تغذیه خوب و وضعیت سلامتی مرغ مادر باشد. دقت کنید که زرده ای که رنگ آن زرد پر رنگ تا نارنجی طبیعی و نیز، غلیظ و منسجم باشد، معمولا نشان دهنده رژیم غذایی غنی از ویتامین ها و کارتنوئیدهاست و چنین تخمی، پتانسیل نطفه داری بیشتری را دارد. همچنین، زرده های رنگ پریده، رقیق یا دوپاره شده می توانند نشانه ضعف گله و پایین بودن کیفیت نطفه باشند.
– استفاده از تست های آزمایشگاهی و بررسی فاصله تخم گذاری تا قرار دادن تخم در دستگاه
• در مزارع حرفه ای یا مراکز تکثیر، شما می توانید با استفاده از تست های تخصصی همچون PCR و یا خون شناسی بر روی گله مادر وجود انواع بیماری ها، ضعف ایمنی و افت باروری را به آسانی تشخیص دهید.
• اگر تخم های نطفه دار بیش از 7 روز در شرایط نگهداری دارای دمای مناسب باقی بمانند، شانس جوجه شدن آنها کاهش می یابد. در مقابل، هرچه فاصله بین تخم گذاری و ورود تخم ها به دستگاه کمتر باشد، احتمال موفقیت جوجه کشی بالاتر می رود. توجه داشته باشید که تخم های تازه تر، رطوبت و انرژی بیشتری برای رشد جنین دارند.
– سنجش سن تخم با بررسی ضخامت محفظه هوایی قبل از شروع جوجه کشی و تشخیص خرابی از بوی تخم
• دقت کنید که اگر در نوربینی اولیه فضای هوایی بخش پهن تخم خیلی بزرگ باشد، این موضوع نشانه کهنگی تخم و خشک شدن نطفه آن می باشد. پس، تخم های دارای محفظه هوایی کوچک و فشرده تازه تر و با کیفیت تر هستند.
• تخم های نطفه دار خراب و یا آلوده، معمولا حتی از بیرون پوسته نیز، بوی ترشیدگی یا گندیدگی ملایمی را به بیرون می دهند. ولی تخم های سالم هیچ بویی ندارند. بنابراین، اگر تخمی از نظر ظاهری خوب و سالم به نظر برسد ولی بو بدهد، نباید به هیچ وجه آن را وارد دستگاه جوجه کشی کنید. زیرا، ممکن است بترکد یا به تخم های دیگر آسیب وارد نماید.
– بررسی وزن تخم در مقایسه با اندازه ظاهری آن
• وزن تخم نطفه دار می تواند یکی از مهمترین ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت به شمار آید . گاهی تخم مرغ ها ظاهرا بزرگ و خوب به نظر می آیند ولی در واقع، به طور غیرعادی سبک هستند. این موضوع بیشتر به دلیل پوسته تخم نازک یا تبخیر زیاد محتوا رخ می دهد و نشان دهنده این است که تخم انتخابی شما قدیمی است یا کیفیت پایینی دارد. شما باید توجه داشته باشید که وزن ایده آل تخم مرغ های گوشتی نطفه دار بسته به نژاد آنها متفاوت بوده و چیزی در حدود 50 الی 65 گرم می باشد.
جمع بندی و سوالات متداول در مورد ویژگی های تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کیفیت
در پایان لازم است بدانید تا شناخت دقیق و اصولی تخم های نطفه دار مرغ گوشتی نه تنها بازده جوجه کشی را افزایش خواهد داد، بلکه از هدر رفتن زمان، هزینه و انرژی شما نیز، جلوگیری به عمل خواهد آورد. بنابراین، بهترین کار این است تا شما با به کارگیری ترکیبی از روش های سنتی و علمی با اطمینان بیشتری تخم های باکیفیت را انتخاب نمایید و گامی موثر در پرورش اصولی و موفق مرغ های گوشتی بردارید. تنها کاری که لازم است انجام دهید این است که فراموش نکنید که هر تخم نطفه دار سالم، آغازگر یک زندگی جدید و فرصتی برای رشد و توسعه در صنعت پرورش پرندگان و مرغداری می باشد.
سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید؟
– تشخیص تخم نطفه دار با کیفیت مرغ گوشت از چه نظر اهمیت دارد؟
زیرا، تخم های بی نطفه یا بی کیفیت باعث کاهش بازده جوجه کشی، اتلاف زمان، هزینه و انرژی شما خواهند شد و ممکن است به آلودگی دیگر تخم ها منجر شوند.
– ساده ترین روش برای تشخیص نطفه دار بودن تخم مرغ های گوشتی چیست؟
نوربینی یا کندلینگ در روزهای 7 تا 10 ام جوجه کشی که به وسیله آن می توان رگ های خونی، لکه های نطفه و یا حرکات جنین را به آسانی ملاحظه و تشخیص داد.
– آیا شکل و ظاهر تخم مرغ در کیفیت نطفه تاثیر دارد؟
بله، تخم های بیضی شکل و دارای پوسته سالم و یکنواخت معمولا از مرغ های سالم و نر بارور به دست آمده اند و احتمال نطفه دار بودن آنها بیشتر است.
– چه نوع بو یا نشانه ای ممکن است نشان دهنده فساد تخم های نطفه دار باشد؟
بوی ترشی و یا گندیدگی، ترک های ریز روی پوسته یا وجود لکه های کپک روی سطح تخم مرغ می توانند نشانه هایی از فساد یا آلودگی داخلی تخم باشند.
– آیا نگهداری طولانی مدت تخم قبل از جوجه کشی روی نطفه تاثیر می گذارد؟
بله، تخم های نطفه دار باید حداکثر طی 4 الی 7 روز در شرایط مناسب و با دمای اولیه 15 تا 18 درجه سانتیگراد و رطوبتی کنترل شده وارد دستگاه جوجه کشی گردند. توجه کنید که تاخیر بیشتر از این زمان باعث کاهش قدرت نطفه خواهد شد.