امروزه، پرورش طیور یکی از ارکان اصلی صنعت دام و طیور در بسیار از کشورهای جهان به شمار می رود و نقشی تعیین کننده در تامین امنیت غذایی، به ویژه در زمینه تولید گوشت سفید و تخم مرغ خوراکی و تخم نطفه دار دارد. لذا، موفقیت در این صنعت وابسته به عوامل متعددی است که یکی از مهم ترین آنها، مدیریت صحیح و آگاهانه در برابر آفات و عوامل بیماری زا می باشد. لازم به ذکر است که تاثیرات آفات در پرورش طیور می تواند بسیار زیاد باشد در واقع آفات چه به صورت مستقیم با آسیب به طیور و چه به صورت غیر مستقیم از طریق ایجاد آلودگی محیطی، خوراک و یا تجهیزات به عنوان تهدیدی جدی برای سلامتی گله، بازده اقتصادی و حتی شیوع بیماری های خطرناک شناخته می شوند. بنابراین، ما در این مقاله تلاش خواهیم نمود تا انواع شایع آفات در واحدهای پرورشی طیور را به شما معرفی کنیم، اثرات مخرب حضور آنها را بررسی نماییم و راهکارهایی برای پیشگیری و کنترل اصولی این تهدیدات ارائه دهیم. لذا، در ادامه با ما همراه باشید؛
انواع آفات در پرورش طیور
انواع آفات در پرورش طیور
می توان گفت از جمله گام های کلیدی مدیریت بهداشت و افزایش بهره وری طیور شما، شناخت دقیق آفات و عوامل مزاحم محیطی می باشد. آفات هم به صورت مستقیم بر زندگی روزمره طیور دخالت می کنند و هم با حضور در بستر، خوراک، سالن و محیط اطراف پرندگان مشکلاتی جدی بر سلامتی گله و روند رشد طبیعی پرندگان ایجاد می کنند. از جمله مهم ترین این آفات در واحدهای پرورش طیور که شناخت آنها زمینه را برای کنترل و پیشگیری هدفمند فراهم می نماید، عبارتند از؛
– کنه طیور
کنه های طیور، انگل های خارجی بسیار کوچکی هستند که بیشتر در شکاف ها و درزهای سالن ها پنهان می شوند و شب هنگام به بدن پرنده ها حمله می نمایند. این نوع کنه ها به طور خاص در محیط های گرم و مرطوب رشد بالایی دارند.
– شپش طیور
شپش ها جاندارانی هستند که از پوست، پر یا خون پرندگان تغذیه می کنند و معمولا بر روی بدن پرنده یافت می شوند. در این میان، انواع مختلفی از شپش ها وجود دارند که بعضی ها به پر پرندگان و برخی دیگر به پوست آنها علاقه مند می باشند.
– مگس های خانگی
از جمله حشرات موذی که در محیط سالن های گرم، مرطوب و آلوده مثل کود طیور سریعا رشد می کنند، مگس های خانگی می باشند. این موجودات معمولا در اطراف خوراک، فضولات و نیز، آبخوری ها دیده می شوند و قدرت تکثیر سریع و بالایی دارند.
– مگس های گوشتی و آبی
این نوع از مگس ها به طور عمده در زخم ها، لاشه ها و نیز، مواد آلی در حال تجزیه تخم گذاری نموده و از این طریق تکثیر می یابند. مگس های گوشتی یا آبی معمولا بسیار کمتر از مگس های خانگی دیده می شوند، اما حضور آنها در برخی از شرایط خاص به مشکلی جدی تبدیل می شود.
– سوسک سیاه آلفا
توجه کنید که سوسک هایی موسوم به سوسک آلفا یا سوسک سیاه آلفا در بسترهای پرورش طیور زندگی می کنند. این نوع سوسک ها معمولا در هنگام شب بیدار شده و شروع به فعالیت می نمایند. محل زندگی سوسک سیاه آلفا زیر لایه های کودها و یا ترک های کف سالن می باشد.
– موش ها و جوندگان کوچک همچون موش خانگی و صحرایی
• این جوندگان به خوراک طیور، تجهیزات، سیم کشی ها و حتی تخم ها حمله می نمایند و در اغلب سالن های پرورشی در صورت نبود کنترل مناسب حضور دارند.
– پرندگان مهاجم و وحشی همچون کلاغ، گنجشک و کبوتر
اگر این پرندگان بتوانند به درون سالن وارد شوند، به راحتی به خوراک طیور دسترسی پیدا کرده و علاوه بر آلوده نمودن آن، شروع به اتمام خوراک طیور شما می کنند. همچنین، برخی از این پرندگان که ناقل بیماری هستند به راحتی پرندگان شما را بیمار خواهند نمود. بنابراین، توجه کنید که حتما پنجره ها یا شکاف های باز محوطه پرورشی را بپوشانید.
– مارها و خزندگان
• برخی از سالن ها در مناطق روستایی یا نواحی دارای آب و هوای گرم ساخته شده اند و جانواران خطرناکی همچون خزندگان و مارها به راحتی به درون آنها وارد می شود. در این سالن ها، معمولا تخم ها و یا جوجه ها در معرض خطر خورده شدن قرار دارند.
– سوسک های چوب خوار یا آفت های سازه ای
گاهی در سالن های قدیمی که از چوب ساخته شده اند، برخی از آفات چوب خوار شروع به زندگی می کنند. این آفات به سادگی به سازه سالن شما آسیب می زنند و به مرور زمان ساختار آن را تضعیف می نمایند.
– نماتودها یا کرم های انگلی خاک زی
نماتودها، از جمله آفات محیطی هستند که به راحتی می توانند در خاک بستر یا منابع آبی رشد کنند. این موجودات، قادرند در شرایط غیربهداشتی به آسانی به درون بدن پرنده وارد شوند و آن را آلوده و بیمار نمایند.
نقش آفات در پرورش مرغ
تاثیرات آفات بر پرورش طیور چگونه است ؟
آفات در واحدهای پرورش طیور، به عنوان عوامل پنهان اما موثر نقش ویژه ای دارند. در این مسیر، هر چند در نگاه اول اندازه این موجودات ممکن است کوچک و بسیار ساده و بی اهمیت به نظر برسد، اما حضور و فعالیت آنها می تواند پیامدهای قابل توجهی را به همراه داشته باشد. لازم به ذکر است که اکثر آفات دارای تاثیرات منفی بر زندگی طیور می باشند، اما در برخی از موارد خاص ممکن است به طور غیرمستقیم یا محدود فوایدی هم داشته باشند. لذا، در این بخش، با هم به بررسی اثرات مثبت و منفی هر یک از این آفات رایج خواهیم پرداخت. این اثرات به شرح زیر می باشند؛
– تاثیرات ناشی از کنه طیور؛
تاثیرات منفی وجود این جانوران موذی عبارتند از؛ مکیدن خون پرندگان و ابتلای پرنده به کم خونی، ایجاد استرس شدید در پرنده و کاهش تخم گذاری، انتقال بیماری هایی همچون سالمونلا و اسپروکیلوزیس و نیز، کاهش کیفیت پر و پوست پرنده.
از جمله تاثیرات مثبت حضور کنه ها نیز، ایجاد هشدار و زنگ خطری برای ضعف بهداشت یا تهویه ضعیف محوطه می باشد که دامدار را متوجه شرایط نامناسب محیطی می نماید.
– شپش طیور؛
اصولا شپش طیور به طور واضح باعث ایجاد خارش، بی قراری، استرس، آسیب به پرها و پوست پرنده، افزایش مصرف خوراک بدون رشد متناسب و احتمال ایجاد زخم و ورود عفونت ثانویه می شود.
اما گاهی وجود شپش در محوطه باعث توجه زودهنگام به آلودگی های شدید سالن می شود و می تواند به شناسایی سریع مشکلات کمک کند.
– مگس های خانگی
مگس های خانگی منجر به انتقال عوامل بیماری زا از طریق تماس با خوراک و آب، آزار پرندگان و کارگران سالن، افزایش ریسک آلودگی تخم ها و نیز، تخریب تصویر بهداشتی سالن در صورت بازرسی می گردند.
در این میان، در سیستم های نیمه باز، تغذیه پرندگان وحشی که پنهانی به سالن وارد شده اند، از لارو مگس ممکن است به حذف برخی جمعیت های مزاحم کمک کند.
– مگس های گوشتی و آبی
تاثیرات منفی وجود این مگس ها در محوطه سالن طیور شما عبارتند از؛ تخم گذاری در زخم ها و ایجاد مگس خوردگی، تشدید آلودگی در لاشه های دفع نشده و انتقال باکتری ها به بستر و خوراک.
تاثیرات مثبت نیز عبارتند از؛ تجزیه سریع تر لاشه ها در محیط های باز و کمک به حذف مواد آلی در صورت نبود مدیریت انسانی.
– سوسک آلفا
این سوسک ها، با مخفی شدن در کف سالن و انتقال ویروس ها و باکتری ها، تغذیه از خوراک و کاهش ارزش غذایی آن، آسیب به عایق ها و سازه های کف سالن و نیز، نقش مخزن بیماری هایی همچون کوکسیدیوز و سالمونلا منجر به ایجاد تاثیراتی منفی می شوند.
تاثیر مثبت وجود این سوسک ها نقش داشتن لارو آنها در فرآیند تجزیه کود می باشد که در سیستم های کمپوست طبیعی از این طریق به چرخه زیستی کمک می کند.
– موش ها و جوندگان کوچک
این موجودات با سرقت خوراک طیور و ایجاد خسارت اقتصادی، گاز گرفتن کابل ها و تجهیزات، پخش مدفوع آلوده در هر جایی که می روند و نیز، انتقال بیماری هایی نظیر تب مالت و لپتوسپیروز منجر به ایجاد خسارت می شوند.
در برخی از سیستم های سنتی، موش ها ممکن است با شکار برخی از حشرات مانند سوسک ها نقشی جزئی در کنترل زیستی داشته باشند. اما این مسئله، نمی تواند دلیل موجهی برای وجود آنها در سالن شما باشد.
– پرندگان مهاجم
پرندگان مهاجم مانند کلاغ، گنجشک و کبوتر می توانند به محوطه پرورشی وارد شده و با خوردن خوراک طیور هزینه مواد غذایی شما را افزایش دهند. مواردی همچون تخریب سقف و ورود به فضای داخلی، انتقال بیماری هایی همچون نیوکاسل و یا آنفلوآنزا و نیز، ایجاد ترس و استرس در گله از دیگر تاثیرات منفی ورود این پرندگان به محوطه سالن است.
گاها، در برخی از موارد کلاغ ها یا پرندگان شکاری می توانند باعث کاهش تعداد جوندگان و مارهای اطراف سالن شوند.
– معایب و مزایای وجود مارها و خزندگان
این موجودات می توانند جوجه ها و یا تخم ها را بخورند و منجر به ایجاد ترس و استرس در گله گردند. گاهی ممکن است کارکنان یا برخی از پرندگان شما توسط این موجودات نیش زده شده و جان خود را از دست بدهند.
از مزایای این موجودات در اطراف سالن های پرورشی تغذیه آنها از موش ها و کمک به کاهش جمعیت جوندگان در مناطق روستایی می باشد.
– اثرات وجود سوسک های چوب خوار و آفات سازه
این سوسک ها باعث تخریب سازه های چوبی سالن، پنهان شدن سایر آفات در محل تخریب شده و نیز، آسیب به استحکام سالن و افزایش هزینه تعمیر می شوند. این نوع آفات، همواره موجوداتی مخرب هستند و هیچ گونه اثر مفیدی بر محیط های پرورشی ندارند.
– اثر وجود نماتود ها یا کرم های خاک زی
اثرات منفی که از وجود این موجودات متوجه محیط و طیور می شود شامل؛ ورود به دستگاه گوارشی طیور و ایجاد مشکلات گوارشی، کاهش جذب مواد معدنی و نیز، آلودگی خاک و بستر می باشد.
همچنین، وجود این موجودات نیز، دارای یک سری مزایایی برای شما خواهد بود. در برخی از بسترهای کمپوست طبیعی، بعضی از نماتودها ممکن است به تجزیه بهتر مواد آلی کمک کنند. البته، این مسئله در مورد سیستم های تجاری مرغداری صدق نمی کند.
آفات در پرورش مرغ
جمه بندی در مورد تاثیرات آفات در پرورش طیور
در صنعت پرورش طیور، کنترل آفات هم یک اقدام بهداشتی است و هم ضرورتی اقتصادی و مدیریتی در کسب و کار شما می باشد. در نهایت، با توجه به اینکه انواع مختلفی از آفات می توانند سلامتی طیور، کیفیت محصول نهایی و بازدهی کل واحد پرورشی شما را تحت تاثیر قرار دهند، به احتمال زیاد این مقاله برای شما مفید واقع خواهد شد. همچنین، گرچه برخی از این موجودات ممکن است در شرایط خاص نقش هشداردهنده و مفید داشته باشند، در اغلب موارد حضورشان با تهدیداتی جدی برای طیور شما همراه خواهد بود. لذا، آشنایی دقیق با گونه های مختلف آفات، زیست شناسی آنها و نحوه نفوذ و گسترش جمعیتشان گامی مهم در جهت پیشگیری، تشخیص زودهنگام و مبارزه موثر با آنها می باشد. در این مسیر لازم است تا حتما توجه نمایید که استفاده از راهکارهای ترکیبی شامل بهداشت محیط، کنترل مکانیکی، زیستی و شیمیایی می توانند نقش تعیین کننده ای بر سلامتی گله ها و نیز، موفقیت اقتصادی پرورش دهندگان داشته باشد. بدین جهت است که همواره حفظ تعادل بین بهره وری، سلامتی طیور و نیز، ایمنی زیست محیطی تنها با مدیریت علمی و آگاهانه آفات میسر خواهد بود.
سوالات متداول در مورد تاثیرات آفات در پرورش طیور
سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید
– مهم ترین علت اهمیت شناخت آفات در پرورش طیور چه مسئله ای می باشد؟
این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که آفات می توانند سلامتی طیور، بازده اقتصادی و بهداشت سالن های پرورشی را به شدت تحت تاثیر قرار دهند.
– سه نوع از آفات رایج در سالن های پرورشی طیور را نام ببرید؛
از جمله این طیور می توان به کنه طیور، سوسک آلفا و موش های خانگی اشاره نمود.
– سوسک آلفا بیشتر در کدام بخش سالن پرورشی زندگی می کند؟
محل زندگی این نوع سوسک در سالن پرورشی شامل بستر، زیر لایه های کود و ترک های کف سالن و به طور کلی، بخش های گرم و مرطوب سالن می باشد.
– آیا آفات می توانند تاثیرات مثبتی هم بر طیور داشته باشند؟
بله، در برخی موارد محدود ممکن است آفات نقش هشداردهنده یا کمک کننده به تجزیه مواد آلی داشته باشند، اما تاثیرات منفی آنها بسیار بیشتر است.
– چه راهکارهایی برای کنترل آفات در پرورش طیور وجود دارد؟
برخی از این راهکارها شامل بهداشت محیط، استفاده از تله ها، کنترل زیستی، تهویه مناسب و در صورت نیاز استفاده از سموم مجاز می باشد.