مقدمه
در فرآیند جوجه کشی صنعتی، یکی از مهم ترین عوامل در بهبود بازدهی و کیفیت جوجه ها، نحوه جابه جایی تخم نطفه دار در دوران جوجه کشی و شانه ها در مراحل مختلف انکوباسیون است. این جابجایی تخم در دوران جوجه کشی علاوه بر اینکه بر یکنواختی دما، رطوبت و تهویه داخل دستگاه جوجه کشی تاثیر می گذارد، بر نرخ هچ و سلامتی جوجه ها نیز، موثر خواهد بود. توجه داشته باشید که با توجه به حساسیت جنین در مراحل مختلف رشد، هرگونه حرکت نادرست یا بی موقع می تواند منجر به کاهش بازده، افزایش ناهنجاری ها یا حتی مرگ جنینی گردد.
لذا، شما باید در نحوه جابجایی دقت لازم را به کار بگیرید. مدیریت صحیح این مرحله، به ویژه در انتقال از ستر به هچر، نیازمند دانش دقیق و رعایت استانداردهای خاص می باشد. در این مقاله، ما به بررسی علمی تاثیرات جابجایی درست یا نادرست تخم ها و شانه ها در طول دوران جوجه کشی پرداخته ایم تا نقش آن در بهبود عملکرد نهایی را برایتان روشن کنیم. این موضوع، برای مزارع تولید جوجه گوشتی و یا تخم گذار اهمیت حیاتی دارد. لذا، با ما همراه باشید تا ابعاد مختلف این فرآیند را با هم بررسی نماییم؛
تاثیر جابجایی تخم نطفه دار در دوران جوجه کشی
در دوران جوجه کشی، جابجایی تخم ها و شانه ها عملی حیاتی و تاثیر گذار می باشد که اگر به درستی انجام نشود، می تواند کیفیت نهایی جوجه ها را کاهش داده و نرخ جوجه آوری را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه به بررسی تاثیرات این جابجایی ها پرداخته ایم؛
– تاثیر بر توزیع یکنواخت دما و رطوبت
• این نکته برای همه روشن است که تخم ها باید در داخل دستگاه جوجه کشی تماما دمای یکنواختی دریافت کنند. لذا، جابجایی منظم شانه ها باعث می شود تخم های قرار گرفته شده در نقاط با دمای کمتر یا بیشتر، موقعیتشان تغییر کرده و تحت تاثیر دمای متوسط تری قرار بگیرند. همچنین، بدین ترتیب تخم هایی که در حاشیه یا مرکز دستگاه جوجه کشی قرار گرفته اند، دچار هچ دیررس یا زودرس نمی شوند. بنابراین، تاثیر جابجایی بر تخم های نطفه دار افزایش یکنواختی رشد جنین ها و جلوگیری از مرگ جنینی به علت نوسانات دمایی است.
– جلوگیری از چسبیدن جنین به پوسته تخم
• دقت کنید که در طی هفته اول انکوباسیون، جنین بسیار حساس است و در صورت بی حرکتی تخم ها، به راحتی ممکن است به غشای داخلی پوسته بچسبند. لذا، چرخاندن منظم تخم ها و جابجایی شانه ها باعث حرکت مایع داخل تخم و جلوگیری از چسبیدن جنین می شود. این روند، در نهایت موجبات کاهش ناهنجاری های جنینی و افزایش احتمال زنده ماندن جنین ها را برایتان مهیا خواهد نمود.
– افزایش تبادل گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن
• می دانید که جنین برای رشد به اکسیژن نیاز دارد و در مقابل نیز، دی اکسید کربن تولید می کند که باید حتما از داخل دستگاه به بیرون رانده شود. بنابراین، جابجا نمودن تخم ها، روندی است که طی آن جریان هوا در اطراف آنها بهتر شده و تبادلات گازی موثرتری صورت می گیرند. در نتیجه، شما طی جوجه کشی شاهد تنفس جنینی بهتر، کاهش ناهنجاری های متابولیک و بهبود سلامتی عمومی جوجه ها خواهید بود.
– کاهش خطر آلودگی میکروبی تخم ها
• شما باید توجه داشته باشید که اگر تخم های نطفه دار در یک نقطه ساکن باقی بمانند و رطوبت محیط نیز، افزایش یافته و انباشته شود، شرایط رشد باکتری ها فراهم می شود. در این هنگام است که جابجایی تخم ها و شانه ها باعث تهویه بهتر و خشک ماندن سطح پوسته ها خواهد شد. این روند، در نهایت موجب کاهش آلودگی، کاهش مرگ جنینی و افزایش کیفیت جوجه های تولید شده می گردد.
– هماهنگ سازی در زمان انتقال از ستر به هچر
• همواره در نظر داشته باشید که شما باید تخم ها را در زمان مشخصی که معمولا روز 18ام جوجه کشی است، در داخل دستگاه از بخش ستر به هچر منتقل کنید. این روند جابجایی به موقع باید همزمان با قطع چرخش، افزایش رطوبت و نیز، آماده سازی جنین برای خروج از تخم صورت گیرد. نتیجه جابجایی تخم ها به این صورت، به صورت افزایش درصد هچ موفق و جلوگیری از خفگی جنین در زمان خروج از تخم خود را نشان می دهد.
– جلوگیری از تجمع گاز های سمی در برخی نقاط
• این مورد، یک مسئله بسیار مهم می باشد که در صورت توجه نکردن بدان، ممکن است برخی تخم ها در قسمت هایی با تجمع گازهای سمی مثل آمونیاک قرار بگیرند. وقتی شما تخم ها به صورت مکرر جابجا کرده و در موقعیت های مختلف قرار می دهید، کمتر در معرض این گازها قرار می گیرند و این امر، موجب افزایش زنده مانی جنین ها و کیفیت بهتر جوجه ها می گردد.
جا به جایی تخم نطفه دار در دوران جوجه کشی
تاثیر جابه جایی اصولی و غیر اصولی تخم نطفه دار
بطور کلی، جابجایی اصولی و هدفمند تخم در دوران جوجه کشی و شانه ها در دوران جوجه کشی، نه تنها موجب بهبود یکنواختی شرایط انکوباسیون می شود، بلکه به طور مستقیم بر نرخ هچ، سلامتی جوجه ها و بهینه سازی بازده اقتصادی تاثیر می گذارد. البته، تمامی این اصول باید توسط افراد آموزش دیده و بر اساس دستورالعمل های استاندارد انجام شوند.
در مقابل، قطعا جابجایی نادرست و غیر اصولی تخم ها نیز، برای شما پیامدهایی را در پی خواهد داشت. این مورد، در دوران جوجه کشی یکی از عوامل اصلی کاهش بازده و افزایش تلفات جنینی می باشد. البته، این نوع جابجایی ها معمولا ناشی از بی تجربگی، عدم رعایت زمان بندی مناسب یا استفاده از تجهیزات نامناسب هستند و می توانند پیامدهای جدی برای فرآیند انکوباسیون داشته باشند. در ادامه، با هم تاثیرات منفی جابجایی غیراصولی را بررسی خواهیم کرد؛
– آسیب مکانیکی تخم ها
• اگر جابجایی تخم ها به صورت ناگهانی و پرتابی صورت گیرد و یا به هنگام جابجایی دقت لازم را نداشته باشید، این مورد باعث ترک خوردن پوسته و در نهایت، شکستگی تخم می شود. در نتیجه، باکتری ها به راحتی به داخل تخم وارد شده، رشد جنین متوقف می شود، تلفات جنینی افزایش یافته و نیز، کیفیت جوجه های متولد شده نیز، پایین خواهد آمد.
– اختلال در رشد جنین
• چرخش ناصحیح یا بیش از حد تخم ها ممکن است باعث جابجایی نادرست کیسه هوا یا موقعیت جنین گردد و شما در پایان شاهد ناهنجاری های رشدی، جوجه هایی با ضعف بدنی یا جنین هایی که قادر به خروج از تخم نیستند، باشید.
– تنش حرارتی و رطوبتی
• در پی جابجایی زیاد یا باز کردن مکرر درب دستگاه جوجه کشی، در داخل دستگاه نوسانات دمایی و رطوبتی اتفاق می افتد. این مورد، سبب وارد شدن شوک به جنین، افزایش احتمال مرگ در میانه و یا انتهای دوره جوجه کشی می شود.
– عدم هماهنگی در زمان انتقال به هچر
• اگر تخم های نطفه دار را دیرتر و یا زودتر از ستر به هچر منتقل کنید، از آنجایی که این مرحله بسیار حساس تر است، به احتمال زیاد جنین ها دچار اختلال می شوند. علائم این نوع جابجایی تخم ها، خفگی، خشک شدن غشاها یا گیر کردن جوجه در پوسته تخم می باشد.
– افزایش آلودگی میکروبی تخم ها
• گاهی جابجایی های ناصحیح، می توانند باعث ترک پوسته و نشت مایع داخلی به بیرون شوند که محیط را برای رشد باکتری ها مساعدتر می نماید. در پی این رخداد، شما شاهد گسترش آلودگی به تخم های سالم و افت شدید سلامت کلی جوجه ها خواهید بود.
– ایجاد استرس در جوجه های نزدیک به هچ
• اگر شما با ضربات و یا حرکات شدید در طی روزهای پایانی 18 تا 21ام جوجه کشی، جوجه های در حال تکمیل رشد را تحت استرس شدید قرار دهید، قطعا در پایان جوجه کشی خواهید دید که جوجه ها در شکستن پوسته ناتوان هستند و یا اینکه قبل و یا حین خروج از تخم دچار مرگ شده اند.
– تلفات اقتصادی و کاهش راندمان جوجه کشی
• اگر مرحله جابجایی تخم ها را به درستی انجام ندهید، اتفاقی که می افتد کاهش نرخ جوجه آوری، افزایش تلفات، نیاز به ضدعفونی بیشتر و مصرف انرژی بیشتر می باشد. این روند در پایان موجب کاهش سود نهایی شما و ناکارآمدی کل فرآیند جوجه کشی خواهد شد.
شما باید همواره در نظر داشته باشید که جابجایی غیر اصولی نیز، نه تنها راندمان را کاهش می دهد بلکه کیفیت جوجه های متولد شده، سلامتی آنها و سودآوری کلی مزرعه یا سالن جوجه کشی شما را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. بنابراین، رعایت زمان، دقت، آموزش نیروی انسانی و استفاده از تجهیزات مناسب از ضروریات اجتناب ناپذیر برای جلوگیری از این مشکلات است.
خرید تخم انواع پرندگان از جمله تخم نطفه دار طوطی با کیفیت با تضمین تعویض تا 70 درصد در شرکت آذر جوجه قابل اجرا می باشد.
جابجایی اصولی و استاندارد تخم ها و شانه ها
توجه داشته باشید که رعایت دقیق اصول استاندارد جابجایی تخم ها هم باعث افزایش نرخ جوجه آوری می شود و هم از مرگ های غیرضروری جنینی، آلودگی و تولد جوجه های ضعیف جلوگیری می کند. این مراحل ساده بسیار حیاتی هستند و در زیر، برای شما جمع آوری شده اند؛
– رعایت زمان بندی چرخش و جابجایی تخم ها
• تخم ها باید حداقل روزانه 3 تا 5 بار چرخانده شوند. شما باید مخصوصا در روزهای 1 تا 18ام جوجه کشی با زاویه چرخش حدودی 45 درجه به هر طرف تخم ها را بچرخانید. شانه های تخم باید در داخل ستر طبق برنامه مشخص و بدون تاخیر جابجا شوند تا تمام تخم ها در بخش های مختلف دستگاه قرار گیرند.
– جابجایی تخم های نطفه دار با دستکش
• شما باید همواره با استفاده از دستکش های تمیز کار کنید تا از انتقال آلودگی به پوسته تخم جلوگیری کنید. همچنین، بهتر است تا تخم ها را بدین صورت در دست بگیرید که دو انگشت زیر و یک انگشت بالای تخم قرار گیرد، چون گرفتن تخم ها از نوک یا پهلو باعث وارد شدن فشار ناگهانی به نوک تخم و آسیب به کیسه هوایی آن می شود.
– حرکت آرام و بدون ضربه
• تخم ها را به آرامی و بدون هر گونه تکان و یا لرزشی حرکت دهید. زیرا، هر گونه شوک مکانیکی باعث مرگ جنین می شود.
– جابجایی تخم ها به هچر در روز 18 ام
• در روز 18 ام چرخش تخم ها متوقف و تخم ها از شانه به سبد هچر منتقل می شوند.
– ضدعفونی شانه ها قبل و بعد از هر جابجایی
• شما باید قبل از قراردادن تخم ها و یا بعد از انتقال آنها به هچر، شانه ها را با مواد ضدعفونی کننده غیر سمی ضدعفونی کنید. این کار از انتقال عوامل بیماری زا بین دوره های جوجه کشی جلوگیری می کند.
– ثبت اطلاعات جابجایی های تخم ها
• شما باید هر نوع جابجایی و چرخش را در دفتر و یا نرم افزار مخصوص با در نظر گرفتن تاریخ، ساعت و محل تخم ها ثبت کنید. این کار، به بررسی دقیق عوامل موفقیت یا شکست کمک می کند.
– تغییر موقعیت تخم ها در داخل دستگاه
• هر چند روز یکبار، شانه های بالا و پایین و جلو و عقب دستگاه را با یکدیگر جابجا کنید تا تخم ها به طور مساوی در معرض شرایط یکسان قرار گیرند.
جمع بندی در مورد جابه جایی تخم نطفه دار
در پایان مقاله، شما باید به این نکته توجه داشته باشید که موفقیت در فرآیند جوجه کشی، تنها به استفاده از دستگاه های پیشرفته یا تخم های باکیفیت نیست. بلکه اجرای دقیق و اصولی مراحل جزئی همچون جابجایی تخم ها و شانه ها نیز، نقش تعیین کننده ای در رسیدن به نتیجه مطلوب دارد. همواره در نظر داشته باشید که جابجایی های اصولی می توانند تفاوت میان یک دوره پر تلفات با یک دوره موفق و پربازده را رقم بزنند. بنابراین، آگاهی، دقت و تعهد در اجرای این مراحل نه فقط یک توصیه بلکه یک ضرورت می باشد. لذا، بهترین کار این است که برای تضمین سلامتی نسل بعدی طیور و ارتقای بهره وری پرورشی آنها حواستان را جمع کنید! تخم نطفه دار مرغ را آذر جوجه به صورت تضمینی خریداری کنید.
سوالات متداول
سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید؟
– چرا جابجایی تخم ها در دوران ستر اهمیت دارد؟
زیرا، چرخش و جابجایی منظم تخم ها در دوران ستر مانع از چسبیدن جنین به پوسته شده و به توزیع یکنواخت دما و رطوبت کمک می کند که برای رشد سالم جنین حیاتی است.
– جابجایی ناصحیح تخم ها در اواخر دوره جوجه کشی چه پیامدی دارد؟
این کار ممکن است باعث شوک به جنین، اختلال در خروج جوجه از تخم و حتی مرگ جنین شود، زیرا در این مرحله، جنین بسیار حساس و آماده برای هچ است.
– چه زمانی باید تخم ها را از ستر به هچر منتقل کنید؟
معمولا در روز 18ام انکوباسیون، زمانی که چرخش متوقف شده و رطوبت داخلی افزایش می یابد تا جنین بتواند به راحتی از تخم خارج شود.
– جابجایی مکرر شانه ها در داخل دستگاه جوجه کشی چه تاثیری دارد؟
جابجایی صحیح و کنترل شده شانه ها موجب توزیع یکنواخت گرما، تهویه بهتر و کاهش احتمال ایجاد نقاط سرد یا گرم در دستگاه می شود. اما جابجایی نادرست خلاف این قضیه عمل می کند.
– آیا جابجایی زیاد و غیر ضروری می تواند مضر باشد؟
بله، جابجایی بیش از حد یا نادرست باعث ایجاد تنش حرارتی، ترک پوسته، اختلال در تبادل گاز و افزایش احتمال تلفات جنینی می شود.