جوجه کشی خروس لاری
جوجه کشی خروس لاری یکی از روش های پرورش و کسب درآمد از این پرنده است. با توجه به این که خروس های لاری هم گوشت خوش طعمی دارند و هم برای مبارزه و شرط بندی مورد استفاده قرار میگیرند، بنابراین طرفداران و خواهان زیادی خواهد داشت و جوجه کشی خروس لاری قطعا درآمدی بالا و بدون ریسک را برای پرورش دهنده به همراه خواهد داشت. خروس لاری نوعی خروس جنگی میباشد که بیشتر در ایران و کشورهای همسایه مانند افغانستان، پاکستان و ترکیه شهرت دارد و تمام جهان آن ها را با نام خروس جنگی می‌شناسند و در زبان انگلیسی نیز Game Fowl نامیده میشوند. شاید جالب باشد بدانید نبرد خروس لاری و نمایش این جنگ قدمتی ۶۰۰۰ ساله دارد و در گذشته دور یونانیان برای تحریک حس نبرد سربازان خود، نمایش جنگ خروس های لاری را تدارک می‌دیدند. امروزه نیز تعداد افراد علاقه مند به این نوع نماش ها کم نیست. با این حال هدف کسانی که از خروس لاری جوجه کشی میکنند، استفاده از آن ها در نبرد و مسابقات میدانی میباشد و کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد با هدف بهره مندی از گوشت، اقدام به جوجه کشی خروس لاری کند یا آن ها را پرورش دهند علاوه بر این هدف کسانی که مرغ لاری نیز پرورش میدهند، فروش تخم نطفه دار آن ها میباشد و هر تخم نطفه داری که از نطفه خروس لاری های اصیل، افغان، ترک، لار و… تشکیل شده باشد، قیمت بالایی حدود ۵۰ الی ۶۰ هزار تومان خواهد داشت. طبیعتا تا زمانی که چنین خریدارانی برای تخم های نطفه دار لاری وجود داشته باشد، هیچ کس خوردن تخم مرغ لاری را بر فروش آن ترجیح نمیدهند. برای اینکه زحمات چند هفته ای جوجه کشی شما از تخم نطفه دار این پرنده ها هدر نرود و جوجه هایی اصیل لاری تولید کنید، حتما باید در انتخاب و خرید تخم نطفه دار این پرنده دقت لازم را به عمل آورید تا متضرر نشوید. در ادامه روش ها و نکات مهم جهت خرید تخم نطفه دار لاری خواهد شد:
_ حتما از خود پرورش دهنده ها خریداری کنید، چرا که آن ها از اصیل بودن تخم ها اطمینان لازم را دارند.
_ قبل از خرید از محل پرورش مرغ و خروس های لاری بازدید کنید و از وجود مرغ و خروس های لاری مورد نظر شما در پرورش گاه مطلع شوید.
_ برای این که تخم مرغ های لاری نطفه دار باشند، حتما باید از وجود خروس لاری در مکان پرورش مطمئن شوید. معمولا به ازای هر ۵ مرغ باید ۱ خروس وجود داشته باشد تا تخم ها به اندازه کافی نطفه دار شوند.
_ به تغذیه مرغ و خروس ها دقت کنید، هر چه قدر که پرورش دهنده از مواد غذایی کامل و کنسانتره ها استفاده کند، به همان اندازه قوی و نطفه دار بودن تخم ها حتمی خواهد بود.
_ از پرورش دهنده بپرسید که آیا واکسن های لازم پرنده ها را در زمان های مقرر تزریق نموده است یا خیر؟ در صورت عدم تزریق احتمال بیمار بودن پرنده ها وجود دارد و مرغ های لاری بیمار قطعا تخم هایی بدون نطفه تولید خواهند کرد.
_ به وضعیت بهداشتی سالن پرورش دقت کنید، اگر پرورش دهنده در نظافت محیط و دانخوری و آبخوری ها کوتاهی کند، احتمال بیمار بودن پرنده ها و بدون نطفه بودن تخم ها وجود دارد.
_ حتما در فصل تخمگذاری برای خرید تخم نطفه دار مرغ لاری اقدام کنید، معمولا اواسط بهار تا اواسط تابستان بهترین زمان برای خرید تخم نطفه دار است.
_ از خرید اینترنتی و غیر حضوری تخم های نطفه دار اکیدا پرهیز کنید، چرا که احتمال شکستن تخم ها حین حمل و جا به جایی وجود دارد و افرادی نیز بوده اند که تخم هایی بدون نطفه و کهنه خریداری کرده بودند.
_ از آنجایی که خروس لاری جزو پرندگان زینتی و بسیار با ارزش تلقی میگردد، بنابراین افراد معمولا ۳ الی ۴ عدد تخم نطفه دار خریداری میکنند. شما نیز می‌توانید با توجه به نیاز خود چند عدد از این تخم ها را تهیه کنید و در صورت نیاز در آینده می‌توانید دوباره اقدام به خرید کنید. از خرید تعداد زیادی تخم در یک زمان خودداری کنید، چون هر چه تخم ها کهنه تر شوند، احتمال اینکه تبدیل به جوجه شوند بسیار پایین است.
روش های جوجه کشی از تخم مرغ لاری
معمولا افراد سنتی و کسانی که قصد پرورش تعداد زیادی جوجه لاری ندارند، از خود مرغ مادر جهت خوابیدن بر روی تخم ها و جوجه کشی از آن ها استفاده میکند. اما افرادی نیز هستند که میخواهند این پرنده ها را در سطح انبوهی پرورش دهند و قصد گرفتن درآمد بالایی از این روش دارند. این افراد از دستگاه جوجه کشی استفاده میکنند. در ادامه هر دو روش طبیعی و مصنوعی جوجه کشی خروس لاری را توضیح خواهیم داد.
۱) جوجه کشی طبیعی: در این روش باید از یک مرغ کرچ استفاده کنید، نیازی نیست حتما مرغ لاری باشد، از مرغ سایر نژادها هم می‌توانید استفاده کنید. کافیست مرغ کرچ باشد و به مدت ۲۱ روز بر روی تخم های لاری بخوابد تا آن ها را تبدیل به جوجه لاری بکند. قبل از اینکه تخم های نطفه دار را خریداری کرده باشید، باید مرغ کرچ خود را انتخاب و آماده کرده باشید، چون هر چه تخم ها در دما و رطوبت معمولی بماند کهنه تر خواهد شد و جوجه شدن آن ها به سختی امکان پذیر خواهد بود. برای این که بتوانید یک مرغ کرچ خوب پیدا کنید، به وجود ویژگی های زیر در مرغ مورد نظر دقت کنید:
_ مرغ کرچ شده بیشتر اوقات روز را در لانه سپری میکند و تمایلی به بیرون آمدن از آن را ندارد.
_ این مرغ معمولا به صورت تنهایی در لانه میماند و همراه با سایر مرغ و خروس ها به دنبال آب و غذا نمی‌رود.
_ معمولا صدای خاصی از خود بروز می‌دهد که این صدا در میان سایر مرغ ها به ندرت دیده میشود.
_ مرغ کرچ حتی تمایل زیادی به خوابیدن بر روی تخم سایر پرنده ها دارد.
_ معمولا وقتی که به مرغ های معمولی نزدیک می‌شویم سعی در فرار دارند، اما مرغ کرچ شده به انسان حمله خواهد کرد.
_ در صورتی که مرغ ها در دوره تخمگذاری قرار داشته باشند، در کمال تعجب خواهید دید که مرغ کرچ شده تخم نمی‌کند و در لانه خوابیده است.
_ معمولا مرغ کرچ شده دچار ریزش پر میشود و در صورتی که به لانه او مراجعه کنید با وجود پر در آشیانه رو به رو خواهید شد.
در نهایت، در صورتی که که مرغی با چنین ویژگی هایی رو به رو شدید، می‌توانید یک عدد تخم بدون نطفه را در زیر او قرار دهید. در صورتی که پرنده به خوابیدن بر روی تخم به مدت چند روز ادامه داد، می‌توانید تخم های نطفه دار لاری را در لانه اش قرار دهید، تا جوجه کشی شروع شود. مرغ باید به مدت ۲۱ روز بر روی تخم ها بخوابد و در این مدت شما باید مرتبا آب و غذای کافی در اختیارش قرار دهید تا برای رفع تشنگی و گرسنگی از روی تخم ها بلند نشود. با توجه به اینکه در این روش،تعیین دما و رطوبت امکان پذیر نیست، بنابراین امکان جوجه نشدن تعدادی از تخم ها دور از انتظار نیست.
جوجه کشی از مرغ و خروس لاری
۲) جوجه کشی مصنوعی: در این روش باید از دستگاه جوجه کشی استفاده کنید، دستگاه های جوجه کشی راندمان بسیار بالاتری نسبت به مرغ های کرچ دارند، چون امکان تنظیم دقیق دما و رطوبت وجود دارد، نیازی به مراقبت نیز ندارند و پس از ۲۱ روز شاهد بیرون آمدن جوجه ها از تخم خواهید بود. با یکبار خرید دستگاه جوجه کشی برای چندین سال می‌توانید از تخم نطفه دار انواع پرنده های مختلف جوجه کشی کنید. در این روش نیز باید نکاتی را رعایت کنید. معمولا تمام دستگاه های جوجه کشی موجود در بازار مناسب جوجه کشی از تخم نطفه دار لاری نیست و از آنجایی شما هزینه بالایی را برای خرید تخم ها پرداخت کرده اید، بنابراین برای جوجه کشی نیاز به یک دستگاه جوجه کشی حرفه ای دارید تا دما و رطوبت را به صورت کاملا دقیق و فازی تنظیم نماید.
برای انجام جوجه کشی لاری به روش صنعتی باید فضای بیشتری به این امر اختصاص دهید البته این مساله به تعداد دستگاه های جوجه کشی و اندازه آن ها هم اهمیت دارد به این دلیل که دستگاه های جوجه کشی در سایز های مختلفی در بازار موجود است. این دستگاه ها از تعداد ۱۲ تایی الی ۱۰۰۰۰تایی را در بر دارد.
پس از آن که دستگاه جوجه کشی را تهیه کردید باید به تعداد لازم تخم نطفه دار لاری نیز تهیه کنید.
برای شروع و کالیبره کردن دستگاه، دستگاه جوجه کشی را در حالت خالی روشن کنید و دمای و رطوبت دوره ستر را تنظیم نمایید. بگذارید دستگاه به مدت ۲۴ ساعت در این حالت باقی بماند و سپس با احتیاط تخم نطفه دار لاری را درون دستگاه قرار دهید از این پس به مدت ۱۸ روز دوره ستر محسوب شده و از روز نوزدهم شاهد خروج جوجه ها از تخم خواهید بود. به دوره ای که تخم های نطفه دار درون دستگاه جوجه کشی می‌چرخند تا به مرور نطفه ها به جنین و در نهایت به جوجه تبدیل شوند ستر می‌گویند. دمای دستگاه جوجه کشی در دوره ستر ۳۷/۵ درجه سانتی گراد است و رطوبت باید به میزان ۵۸ درصد باشد. دوره ستر حساسیت خاصی داشته و مراقبت ویژه ای را میطلبد، قطعی برق حتی برای چند ساعت یا افزایش و کاهش دما یا رطوبت موجب فساد نطفه ها و مرگ جنین ها میشود. تخم های نطفه دار پس از گذشت ۱۸ روز بر این منوال وارد مرحله جدیدی به نام هچ میشوند. با تغییر دوره، دما و رطوبت هم تغییر پیدا میکند در دوره هچ دما را به ۳۶ درجه سانتی گراد تغییر داده و رطوبت را به ۶۰ درصد افزایش دهید. علت تغییر دمای دوره هچ آن است که در این دوره جوجه ها از تخم بیرون می آیند و به دمایی متفاوت از دمای زمانی که درون تخم به سر می‌بردند نیاز دارند. در این زمان حتما از لامپ مادر استفاده کرده تا محیط بدن مادر و پر و بالش برای جوجه ها تداعی گردد.
آماده سازی بستر و بزرگ کردن جوجه ها
پس از گذشت ۲۱ روز جوجه ها از تخم بیرون خواهند آمد و شما باید بستر جوجه ها را چند روز قبل از بیرون آمدن جوجه ها از تخم آماده کنید، معمولا از کاه نرم، خاک اره و یا پوشال های نرم برای ساخت بستر استفاده میکنند. با توجه به این که جوجه ها بدن ضعیفی دارند حتما باید در محیط آن ها از وسایل گرمایشی مانند بخاری برقی و یا لامپ مادر مصنوعی استفاده کنید. با توجه به این که لامپ مادر مصنوعی میکروب کش است بنابراین گزینه مناسبی خواهد بود. پس از گذشت دو هفته می‌توانید لامپ مادر مصنوعی را بردارید و دمای ۲۲ الی ۲۶ درجه سانتی گراد برای آن ها کاملا مناسب خواهد بود. البته در فصول گرم سال
یا سرد سال قرار دارید باید از هیتر و بخاری برای گرم کردن محیط آن ها استفاده کنید تا دمای محیط آن ها کاملا معتدل باشد زیرا وارد آمدن هرگونه شک دمایی به جوجه ها باعث بیماری و سرماخوردگی در آن ها خواهد شد. در ۲۴ ساعت اول تولد جوجه ها نباید به آن ها دانه بدهید، فقط باید از محلول ۱۰ درصد آب و شکر تغذیه شوند چون در بدن جوجه ها کیسه زرده وجود دارد و تا مصرف نشدن کامل کیسه زرده نمی‌توان به آن ها غذا داد. در صورت باقی ماندن کیسه زرده در بدن جوجه ها، باعث پیدایش عفونت کیسه زرده و در نتیجه مرگ جوجه ها خواهد شد. جوجه ها ره از مرغ و خروس های بالغ دور نگه دارید و تا ۲ هفته اول باید در بستر باشند، در این مدت هر چند ساعت یکبار به جوجه ها سروری کنید و جوجه های بی حالی و کسل را شناسایی و از سایر جوجه ها جدا کنید، زیرا احتمال بیمار بودن این جوجه ها وجود دارد. حتما حتما مولتی ویتامین های مایع برای تقویت بدن جوجه لاری هت استفاده کنید و در زمان های مقرر با مشاوره دامپزشک واکسن های سه گانه و نیوکاسل و سایر واکسن ها را به آن ها بدهید در غیر این صورت شاهد تلف شدن آن ها خواهید بود. برای تغذیه جوجه ها می‌توانید از جیره غذایی آغازین، تخم‌مرغ آب پز له شده، ترکیب ماست و سبزیجات خرد شده، ترکیب گندم و ذرت خرد شده و... استفاده کنید. جوجه ۶ا را تا ۴ ماهگی باید با استارتر تغذیه نمایید و بعد از وارد شدن به سن ۴ ماهگی باید آن ها را با دان مخصوص مرغ های بالغ یا پلت تغذیه نمایید، لطفا توجه فرمایید که استارتر یا پلت ها حاوی انواع ویتامین ها، پروتئین و مواد معدنی میباشد و نیازی به تغذیه جوجه با ته مانده غذا ها نیست.