دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور

در صنعت پرورش طیور، سلامتی گله مستقیما بر سودآوری و پایداری اقتصادی واحد تولیدی تاثیر می گذارد. در همین راستا، باید بدانید که یکی از موثرترین ابزارهای کنترل بیماری در گله های پرورشی پرندگان واکسیناسیون می باشدکه البته این کار همیشه با موفقیت به سرانجا نمیرس ،دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور متعدد است که در ادامه به آن می پردازیم . همانگونه که گفته شد  اجرای روند واکسیناسیون همیشه به نتایج دلخواه منجر نمی شود و برخی از پرنده ها با وجود واکسینه شدن منظم باز هم به بیماری دچار می گردند. در نتیجه این روند، شما متحمل خسارات قابل توجهی خواهید شد. اما چرا این اتفاق می افتد؟ پاسخ این سوال کلیدی در واقع نقطه آغاز این مقاله است. در اینجا، ما به بررسی اصلی ترین دلایل موفقیت و شکست در واکسیناسیون طیور خواهیم پرداخت. لذا، اگر می خواهید تا با اصول علمی بایدها و نبایدهای واکسیناسیون آشنایی کامل پیدا کنید، بهتر است در ادامه با ما همراه باشید؛

دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور

خرید تخم نطفه دار با کیفیت از مولد های سالم و واکسینه شده در شرکت آذر جوجه در عمده فصول سال امکان پذیر است.

اصلی ترین دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور

باید بگوییم که در واکسیناسیون طیور، عوامل زیادی وجود دارند که می توانند بر موفقیت نهایی شما تاثیر بگذارند. در این میان،برخی دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور که نسبت به سایرین کلیدی تر و بنیادی تر هستند. در ادامه، اصلی ترین دلایل موفقیت در فرآیند واکسیناسیون طیور را برای شما آماده نموده ایم تا با آگاهی از آنها بهترین بهره برداری را برای خود رقم بزنید؛

– انتخاب صحیح نوع واکسن و سویه مناسب

• واکسن های انتخابی باید متناسب با بیماری های شایع در منطقه و شرایط خاص سالن پرورشی انتخاب شوند. البته، توجه داشته باشید که سویه های ضعیف یا نامناسب واکسن ممکن است ایمنی کافی ایجاد نکنند یا حتی باعث بیماری شوند. به عنوان مثال، استفاده از سویه لاسوتا برای ایجاد مقاومت در برابر ابتلای پرنده ها به بیماری نیوکاسل در مناطقی با سویه های ویروسی بسیار مهاجم، ممکن است ایمنی کامل ایجاد نکند. بطور کلی، انتخاب واکسن باید براساس نتایج آزمایشگاهی، سابقه بیماری در منطقه محل سالن و توصیه دامپزشک انجام شود.

– شرایط مطلوب نگهداری و حمل واکسن

• توجه داشته باشید که واکسن ها، به ویژه واکسن های زنده نسبت به دما بسیار حساس هستند. به همین دلیل است که خروج آنها از یخچال و نگهداری غیر اصولی در دماهای بالا یا پایین باعث مرگ ویروس زنده یا تخریب آنتی ژن ها می شود. لازم به ذکر است که دمای نگهداری برای اکثر واکسن های زنده بین 2 تا 8 درجه سانتیگراد است. همچنین، واکسن ها نباید یخ بزنند یا در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند. لذا، شما باید هنگام انتقال واکسن از کارخانه به سالن پرورشی، از جعبه های یخ و دماسنج های مخصوص استفاده نمایید.

– زمان بندی صحیح واکسیناسیون

• توجه کنید که بدن پرنده های شما باید در شرایطی باشد که توانایی پاسخ ایمنی موثر به واکسن را داشته باشد. حتما حواستان را جمع کنید. زیرا واکسیناسیون در سنین اشتباه یا زمانی که پرنده تحت استرس شدید است، بی اثر یا کم اثر خواهد بود. مثلا، شما باید واکسیناسیون بیماری گامبورو را قبل از کاهش ایمنی طبیعی انجام دهید. اگر دیرتر اقدام نمایید، پرنده تان بیمار خواهد شد. در اینجا، راهکار موثر تست سطوح آنتی بادی مادری و برنامه ریزی زمان دقیق واکسیناسیون می باشد.

– سلامت عمومی و تغذیه مناسب طیور به هنگام واکسیناسیون

• پرنده بیمار دچار کمبود تغذیه یا استرس شدید بوده، سیستم ایمنی ضعیفی دارد و نمی تواند به درستی به واکسن پاسخ دهد. لذا، شما باید قبل از اقدام به شروع واکسیناسیون وجود نشانه هایی همچون اسهال، افت اشتها، علائم تنفسی یا استرس گرمایی را بررسی کنید. همچنین، قبل از هر کاری باید به تامین ویتامین ها، کاهش استرس و اطمینان از سلامتی پرنده بپردازید.

– روش صحیح تجویز واکسن

• واکسن های مختلف به روشهایی همچون چشمی، آشامیدنی، اسپری یا تزریقی به بدن پرنده وارد می شوند. هر گونه اشتباه در نحوه اجرای واکسیناسیون بی اثر شدن روند را در پی خواهد داشت. توجه کنید که در روش آشامیدنی از آب مزه دار استفاده کرده و در مقابل، از آب کلردار استفاده نکنید.

– یکنواختی در دریافت واکسن تمام پرندگان سالن

• اگر تنها بخشی از پرندگان سالن را واکسینه کنید و سایر پرندگان را نادیده بگیرید، بدن آنهایی که واکسن دریافت ننموده اند، ایمن نمی شوند. در مرحله بعدی، با ورود عامل بیماری زا، این پرندگان بیمار شده و بیماری را در کل گله گسترش می دهند. لذا، بهترین روش واکسیناسیون، واکسیناسیون آشامیدنی یا اسپری است که قبل از آن پرنده را گرسنه و تشنه نگه داشته باشید. در این حالت است که همه طیور به صورت همزمان واکسن را دریافت می کنند. همچنین، لازم است تا در پایان واکسیناسیون درصد مصرف آن در گله بررسی شود.

– کیفیت و مهارت نیروی انسانی مجری واکسیناسیون

• تزریق واکسن باید توسط یک فرد متخصص و با تجربه صورت گیرد. یک اپراتور بی تجربه ممکن است روشی نادرست را در تزریق واکسن اجرا نماید، مقدار واکسن را اشتباه اندازه بگیرد یا تجهیزات مورد استفاده را ضدعفونی نکند. لذا، قبل از شروع واکسیناسیون باید زیر نظر یک دامپزشک به آموزش کارکنان پرداخته و چک لیست واکسیناسیون و نیز، عملکرد تیم را بازبینی نمایید.

– نداشتن تداخل با آنتی بیوتیک ها یا ضدعفونی کننده ها

• از دیگر دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور می توان به این نکته توجه داشته باشید که مصرف برخی آنتی بیوتیک ها یا ضدعفونی کننده ها در هنگام واکسیناسیون می تواند اثر واکسن های تزریقی را کاهش دهد. لذا، شما باید حداقل 24 تا 48 ساعت قبل و بعد از انجام واکسیناسیون از مصرف هر آنتی بیوتیک یا ضدعفونی کننده ای بپرهیزید. مگر با دستور دامپزشک!
• شما باید برای اطمینان از اثربخشی تزریق واکسن، پس از واکسیناسیون چند هفته صبر کنید و با آزمایش سرولوژی سطوح آنتی بادی را بررسی نمایید. با کمک این آزمایش، می توانید دریابید که آیا در گله به اندازه کافی پاسخ ایمنی ایجاد شده یا نیاز به واکسیناسیون مجدد وجود دارد.
در نهایت، موارد گفته شده در بالا اصلی ترین دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور هستند که اگر در تمامی مراحل، آنها را مورد توجه قرار داده اید، دیگر نباید نگران بازدهی جوجه هایتان باشید.

اصلی ترین دلایل شکست در واکسیناسیون طیور

اکنون، می خواهیم به اصلی ترین دلایل شکست در فرآیند واکسیناسیون طیور بپردازیم. در واقع، این دلایل نقاط حساس و ضعف در مدیریت واکسیناسیون هستند که اگر رعایت نشوند، حتی بهترین واکسن ها نیز، بی اثر خواهد بود. اصلی ترین دلایل شکست در فرآیند واکسیناسیون به شرح زیر می باشند؛
– استفاده از واکسن های تاریخ گذشته یا خراب
• واکسن هایی که تاریخ مصرف آنها گذشته یا به درستی در یخچال نگهداری نشده اند، قدرت ایمنی زایی خود را از دست می دهند. بنابراین، بررسی تاریخ تولید و انقضاء، خرید واکسن از منابع معتبر، بررسی فیزیکی واکسن و … از اقدامات پیشگیرانه در این زمینه است.
– نگهداری نامناسب واکسن و شکست زنجیره سرد
• دمای بالا، یخ زدن یا نگهداری در کنار منابع گرمازا باعث مرگ ویروس های زنده واکسن می شود. برای مقابله با این مشکل، راهکار اصلی استفاده از یخدان مناسب، بررسی دمای یخچال و اطمینان از دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد و نیز، عدم باز نگه داشتن درب یخچال می باشد.
– تزریق یا تجویز نادرست واکسن
• دقت کنید که اشتباه در دوز، روش تجویز و محل تزریق می تواند به بی اثر شدن کامل واکسن منجر شود. به همین دلیل، آموزش دقیق پرسنل، استفاده از تجهیزات مناسب و نظارت لحظه ای دامپزشک از ضروریات است.
– عدم رعایت اصول بهداشتی در زمان واکسیناسیون
• استفاده از تجهیزات آلوده مانند سرنگ، سوزن، اسپری، ظروف پلاستیکی و … آلوده باعث ورود عوامل بیماری زا ه بدن پرنده و تداخل در ایجاد ایمنی واکسن می شود. بنابراین، توصیه می شود که تجهیزات را کاملا ضدعفونی نموده، دست ها را شسته، سوزن ها را تعویض کرده و نیز، ظروف آبخوری را بشویید.
– انجام واکسیناسیون در شرایط استرس زا
• استرس ناشی از گرما، سرما، تراکم زیاد، حمل و نقل یا جابجایی طیور باعث کاهش پاسخ ایمنی بدن به واکسن می شود. لذا، شما باید قبل از اقدام به واکسیناسیون تهویه، آب خنک، مککل های ویتامین موردنیاز و … را تامین کنید و محیط را آرام و ساکت کنید.
– وجود بیماری های همزمان یا ضعف ایمنی طیور
• در صورتی که در پرنده شما بیماری های زمینه ای مانند گامبورو، مایکوپلاسما، کوکسیدیوز یا عفونت های ثانویه وجود داشته باشد، سیستم ایمنی آنها پس از واکسیناسیون ضعیف تر شده و پاسخ ناکافی ایجاد خواهد شد. بنابراین، بهترین کار برای جلوگیری از این مورد، بررسی سلامتی پرنده ها و درمان بیماری ها می باشد.
– تداخل واکسن ها یا واکسیناسیون همزمان نادرست
• توجه کنید که برخی از واکسن ها نباید به صورت همزمان استفاده شوند. زیرا، اثر یکدیگر را خنثی یا تضعیف می کنند. مثل واکسن نیوکاسل و برونشیت که نباید همزمان استفاده شوند. در چنین شرایطی، اگر با دامپزشک مشورت نمایید، فاصله زمانی مناسب بین واکسن ها را برای پرنده شما تعیین خواهد نمود.
– آنتی بادی مادری بالا در زمان واکسیناسیون
• اگر سطوح آنتی بادی های خون پرنده هنوز بالا باشد، واکسن استفاده شده توسط آنها خنثی شده و پاسخ ایمنی ایجاد نمی شود. این اتفاق مخصوصا در سنین پایین پرنده رخ می دهد. لذا، بهتر است تا قبل از انجام واکسیناسیون سن مناسب آن به صورت دقیق تعیین شود.
– مصرف آب حاوی کلر یا دارو در زمان واکسیناسیون آشامیدنی
• توجه داشته باشید که کلر، مواد ضدعفونی کننده یا برخی داروها می توانند ویروس زنده واکسن را نابود کنند. لذا، شما باید اقداماتی همچون حذف کلر از آب آشامیدنی با استفاده از شیر یا پودر خشک و عدم استفاده از داروها در زمان قبل و بعد از واکسیناسیون را حتما در برنامه خود قرار دهید.
– عدم یکنواختی در دریافت واکسن
• اگر بخشی از پرندگان سالن شما واکسن دریافت نکنند، ایمنی جمعی در آنها ایجاد نشده و بیماری فرصت شیوع پیدا می کند. برای مقابله با این موضوع، شما با کنترل دقیق آب حاوی واکسن، تحریک تشنگی، استفاده از رنگ خوراکی و بررسی میزان واکسیناسیون در چند نقطه سالن می توانید دریافت واکسن همزمان را کنترل نمایید.
– صرف نظر از نظارت و ارزیابی پس از واکسیناسیون
• توجه نمایید که بدون ارزیابی آنتی بادی ها و بررسی تاثیر واکسیناسیون ممکن است نقص ها دیرتر شناسایی شده و در نهایت، خسارات زیادی به شما وارد شود. شما می توانید دو تا سه هفته پس از واکسیناسیون تست های سرولوژیکی انجام داده و وضعیت آنتی بادی های بدن پرنده هایتان را ارزیابی کنید.
در این مرحله نیز، اصلی ترین دلایل شکست در فرآیند واکسیناسیون طیور را برای شما آوردیم تا با تصحیح این خطاها، میزان شکست خود در واکسیناسیون و پرورش طیور را به حداقل برسانید.

جمع بندی در مورد دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور

اکنون که می دانید واکسیناسیون ابزاری حیاتی برای محافظت از گله های طیور در برابر ابتلا به بیماری های خطرناک است، سعی کنید تا با رعایت اصول مراقبتی همچون واکسیناسیون منظم به پرورش آنها بپردازید. واکسیناسیون منظم طیور در گرو تزریق و تجویز دوز مناسب واکسن می باشد. شما باید توجه داشته باشید که هر مرحله فرآیند، از انتخاب واکسن تا نحوه اجرا، نگهداری و حتی شرایط جسمی و روحی پرنده در نتیجه نهایی به دست آمده نقش دارد. همچنین، بی توجهی به جزئیات کوچک می تواند زحمات چندماهه شما را به باد دهد و خسارت های جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. بنابراین، اگر رویکردی علمی، دقیق و مسئولانه در اجرای برنامه واکسیناسیون را در پیش بگیرید، نه تنها سلامتی گله بلکه امنیت اقتصادی و پایدار صنعت طیور حفظ خواهد شد.

سوالات متداول دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور

سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید؟
– سه مورد از مهم ترین دلایل موفقیت در واکسیناسیون طیور را نام ببرید.
انتخاب صحیح نوع واکسن و سویه مناسب، رعایت زنجیره سرد و نگهداری دست واکسن، اجرای صحیح روش تجویز واکسن و … از اصلی ترین دلایل موفقیت در فرآیند واکسیناسیون طیور می باشند.
– چهار مورد از اصلی ترین عوامل شکست در واکسیناسیون طیور را نام ببرید.
اصلی ترین عوامل شکست در واکسیناسیون طیور عبارتند از؛ استفاده از واکسن تاریخ گذشته یا فاسد، تجویز نادرست یا ناقص واکسن، واکسیناسیون طیور در شرایط استرس زا و بیماری، استفاده از آب دارای کلر به هنگام واکسیناسیون آشامیدنی و …
– چرا لازم است تا قبل از واکسیناسیون آشامیدنی پرنده ها تشنه باشند؟
زیرا، تشنگی باعث می شود که تمامی طیور به صورت یکنواخت و همزمان از آب حاوی واکسن بنوشند. در نتیجه، ایمنی گله ای عالی به راحتی ایجاد می شود و از عدم واکسینه شدن بخشی از گله جلوگیری می شود.
– در صورت وجود آنتی بادی مادری بالا در جوجه ها، چه مشکلی در واکسیناسیون ایجاد خواهد شد؟
آنتی بادی مادری بالا می تواند ویروس های زنده مربوط به واکسن را خنثی کند و مانع از پاسخ ایمنی موثر بدن پرنده شود. در نتیجه، واکسیناسیون بی اثر واقع خواهد شد.
– اهمیت بررسی پاسخ ایمنی پس از واکسیناسیون طیور را توضیح دهید.
بررسی پاسخ های ایمنی از طریق آزمایش های سرولوژیکی مانند HI یا ELISA نشان می دهد که آیا واکسن اثر داشته است یا نه و مشخص می نماید که گله نیاز به واکسیناسیون مجدد دارد یا نه.