گیر کردن جوجه درون تخم در هنگام هچ

مقدمه
فرآیند جوجه کشی یکی از جذاب ترین مراحل زندگی پرندگان می باشد. طی این فرآیند، یک موجود زنده پس از روزها رشد در دل یک تخم خود را برای ورود به دنیای بیرون آماده می کند. اما توجه داشته باشید که لحظه تولد جوجه ها همواره بی دردسر نیست و بسیاری از پرورش دهندگان پرندگان زینتی شامل گونه های حساس و خاصی از طوطی های کاکادو با پدیده ای تلخ و نگران کننده رو به رو می شوند. این پدیده یا همان گیر کردن جوجه درون تخم نطفه دار در هنگام هچ یا خروج از پوسته، نه تنها جان جوجه را به خطر می اندازد، بلکه می تواند نشانه ای از مشکلات پنهان در سیستم جوجه کشی باشد. در این مقاله، ما به دلایل اصلی وقوع این مشکل، تاثیر عوامل محیطی و تغذیه ای و همچنین، راهکارهای پیشگیرانه و درمانی آن خواهیم پرداخت تا شما با مطالعه آن، بتوانید از هر جوجه کشی تجربه ای موفق تر و کم ریسک تر بسازید؛

 دلیل گیر کردن جوجه درون تخم در هنگام هچ ؟

توجه کنیدگیر کردن جوجه درون تخم در هنگام هچ ، یکی از شایع ترین و ناراحت کننده ترین مشکلات در جوجه کشی از تخم های نطفه دار پرندگان زینتی می باشد که به دلایل مختلفی رخ می دهد. اینکه چرا جوجه ها به هنگام هچ درون تخم گیر می کنند، به دلایل زیر رخ می دهد؛
– خطاهای دمایی در محدوده دمایی بهینه 37.2 تا 37.5 درجه سانتیگراد
• در شرایط استفاده از دمای پایین تر، رشد جنین کندتر شده و جوجه های ضعیفی به دنیا می آیند که توانایی شکستن پوسته را ندارند.
• دمای بالاتر از حد مجاز نیز، باعث تسریع متابولیسم جنین، اختلال در رشد اندام ها و ناهنجاری های مادرزادی می شود. همچنین، در این شرایط پوسته تخم سریع تر خشک شده و جوجه نمی تواند آن را بشکند.
– رطوبت نامناسب در شرایط بهینه رطوبتی 40 تا 50 درصد در روزهای اول و 65 تا 75 درصد در سه روز پایانی
• رطوبت پایین باعث خشک شدن غشای داخلی تخم، چسبیدن غشا به بدن جوجه و عدم تحرک آن می شود.
• همچنین، رطوبت بالا، از تبخیر آب اضافی تخم جلوگیری نموده و فضای کافی برای چرخش جوجه و هچ را از بین می برد.
– کمبود تهویه
• توجه کنید که عدم تهویه درست هوای داخل دستگاه جوجه کشی منجر به افزایش دی اکسید کربن و کاهش اکسیژن شده و بدین ترتیب، جوجه ها در مراحل آخر دچار خفگی یا ضعف شدید می شوند و نمی توانند پوسته را بشکنند.
– ضعف ژنتیکی و یا نطفه بی کیفیت
• تخم هایی که از والدین خود ضعیف اند، اغلب منجر به تولد جوجه هایی ناقص، ضعیف و یا بدون قدرت کافی برای خروج از تخم می شوند.
• بعلاوه، بالا بودن سن پرنده های مولد می تواند کیفیت نطفه را کاهش دهد.
– تغذیه نامناسب والدین پیش از تخم گذاری
• کمبود کلسیم، ویتامین ای، پروتئین یا ویتامین های گروه ب در رژیم غذایی والدین، منجر به ایجاد پوسته های ضخیم، غیرطبیعی یا جنین های ضعیف می شود.
• کمبود بیوتین یا کولین ممکن است باعث نقص در رشد کیسه زرده یا سیستم عصبی شود.
– حرکت ناکافی جوجه درون تخم
• اگر جوجه نتواند خود را در موقعیت هچ تنظیم کند، ممکن است به طور معکوس در قسمت اشتباه تخم قرار بگیرد. این حالت معمولا کشنده است.
– عفونت یا آلودگی باکتریایی در تخم
• آلودگی تخم ها با باکتری هایی نظیر اشرشیاکلی و … باعث مرگ جنین در مراحل پایانی رشد می شود.
– باز نکردن به موقع سوراخ اولیه
• ابتدا باید جوجه ها، سوراخی در کیسه هوایی و پوسته تخم ایجاد نمایند. توجه کنید که اگر جوجه قدرت و یا اکسیژن کافی نداشته باشد، موفق نمی شود. در این شرایط، گاهی سوراخ داخلی ایجاد می شود اما جوجه از فرط خستگی در همان حالت می میرد.
در این میان، راهکارهایی از اصول محیطی، تغذیه ای و مدیریتی وجود دارند که با رعایت آنها می توان احتمال گیر کردن جوجه ها در تخم ها را به شدت کاهش داد. این راهکارهای پیشگیری و مدیریت مشکل گیر افتادن جوجه ها در تخم به ترتیب زیر می باشند؛
– تنظیم دقیق دما در دستگاه جوجه کشی
• شما همواره باید از دماسنج دقیق دیجیتال یا جیوه ای کالیبره شده استفاده نمایید.
• توجه کنید که دمای بهینه برای جوجه کشی اکثر طوطی سانان، 37.2 تا 37.5 درجه سانتیگراد می باشد.
• لازم است که حتما از نوسانات دمایی حتی کمتر و یا بیشتر از 0.3 درجه سانتیگراد نیز، جلوگیری کنید. بدین منظور، هرگز نباید دستگاه را در برابر تابش مستقیم خورشید یا در اتاق هایی با تهویه ضعیف قرار دهید.
– کنترل اصولی رطوبت نسبی در دو فاز اصلی
• شما برای 24 ساعت اول زندگی، به رطوبت 40 تا 50 درصدی و نیز، در سه روز پایانی یا دوره هچ به رطوبت 65 تا 75 درصد نیاز دارید.
• شما برای حفظ رطوبت موردنیاز محیط، می توانید از ظروف آب گرم و یا دستگاه مرطوب کننده استفاده کنید. همچنین، بهتر است تا یک رطوبت سنج دیجیتال کالیبره شده برای اندازه گیری رطوبت محیط به کار بگیرید. در این میان، دقت کنید که بخار بیش از حد یا مه سنگین می تواند باعث خفگی جنین شود.
– تهویه مناسب و تامین اکسیژن کافی
• توجه کنید که دستگاه حتما باید دارای فن گردش هوا و منافذ تبادل هوا باشد.
• شما باید روزانه یک یا چند بار درب دستگاه را به مدت 30 تا 60 ثانیه باز کنید تا هوای تازه به داخل وارد شود.
• نکته مهم این است که تجمع دی اکسید کربن در داخل دستگاه باعث بی حالی، کندی تنفس و یا مرگ جنین می شود.
– تقویت تغذیه والدین پیش از تخم گذاری
• رژیم غذایی والدین باید غنی از مواردی باشند که عبارتند از؛ کلسیم و ویتامین د3 برای داشتن پوسته سالم، ویتامین ای و سلنیوم برای قدرت جوجه، پروتئین کامل و آمینو اسید های ضروری و ویتامین های گروه ب.
• از مکمل های پرندگان زینتی نیز حتما استفاده نمایید.
– چرخش صحیح تخم ها در جوجه کشی مصنوعی
• طی روزهای 18 تا 19ام جوجه کشی، باید تخم ها هر 2 تا 4 ساعت به صورت خودکار و یا دستی چرخانده شوند.
• زاویه چرخش باید 45 تا 90 درجه باشد.
• چرخش تخم ها باید از روز 18ام جوجه کشی متوقف شوند.
– ضدعفونی نمودن صحیح تخم ها و محیط
• شما باید سطح تخم ها را قبل از ورود به داخل دستگاه جوجه کشی، با استفاده از محلول ملایم ضدعفونی کننده و یا بخار آب گرم پاک کنید.
• حتما کنترل کنید که دستگاه، ظروف آب، دست ها و نیز، ابزار موردنیاز تمیز باشد.
– ثبت و مانیتورینگ دقیق مراحل پایانی
• شما باید از زمان شروع هچ، رطوبت محیط را افزایش دهید و شرایط را ثابت نگه دارید.
• اگر صدای جوجه ها از درون تخم می آید، این مسئله نشان دهنده فعال شدن سیستم تنفسی و آمادگی جوجه ها برای هچ می باشد.
• هرگز نباید در مرحله هچ درب دستگاه را زیاد باز کنید. زیرا، این روند باعث افت ناگهانی دما می شود.

گیر کردن جوجه در داخل تخم در هچری

مداخله دستی در صورت گیر کردن جوجه درون تخم در هنگام هچ

• وقتی جوجه پس از ایجاد سوراخ داخلی، به مدت 12 تا 18 ساعت بی حرکت مانده باشد و یا اینکه غشای داخلی تخم خشک شده و به بدن جوجه چسبیده باشد، نیاز به کمک دستی برای خروج دارد.
• شما باید پوسته را با آب ولرم مرطوب کنید. سپس، در صورت آماده بودن جوجه برای خروج با پنس و دقت بالا پوسته را به آرامی بشکافید و بدان کمک کنید. در این مرحله، مداخله زودهنگام ممکن است باعث خونریزی کیسه زرده و مرگ جوجه شود.
– جلوگیری از هم خونی
• از والدین غیرخویشاند برای جلوگیری از ضعف ژنتیکی استفاده کنید.
• برای تقویت ژن ها بهتر است هر نسل نرها و ماده ها را تعویض نمایید.
– ثبت و تحلیل آمار جوجه کشی
• شما باید دمای روزانه، رطوبت محیط، زمان چرخش و نیز، درصد مرگ و میر را ثبت نمایید.
• لازم است تا تخم های هچ نشده را برای تعیین علت مرگ جنین کالبدشکافی کنید.
• همچنین، برای اصلاح خطاها در دوره های بعدی باید الگوها را مورد بررسی قرار دهید.

علائم هشدار دهنده در موردگیر کردن جوجه درون تخم در هنگام هچ

در پایان می خواهیم به شما بگوییم که یک سری از علائم وجود دارند و اگر شما آنها را ملاحظه نمودید، بهترین کار این است که سریعا با استفاده از نور قوی، محیط استریل، ابزار دقیق و نیز، صبر زیاد در روند جوجه کشی مداخله نمایید. این علائم عبارتند از؛
– اگر دیدید که بیش از 12 تا 18 ساعت از هچ داخلی گذشته، اما جوجه نتوانسته پوسته را بشکند، یعنی جوجه غشای داخلی را پاره و به محفظه هوایی رسیده است. اما قادر به سوراخ نمودن پوسته خارجی نمی باشد.
– چنانچه صدای جوجه ها ضعیف و یا متوقف شده باشد نیز، به احتمال زیاد جوجه در حال خفگی است.
– وجود حلقه خشک به دور نوک و یا گردن جوجه، در محل شکاف تخم به دلیل چسبیدن غشای تخم به بدن جوجه است و در رطوبت پایین بسیار رایج می باشد.
– اگر جوجه در پوسته سوراخی ایجاد کرده و هنوز بعد از 24 ساعت موفق به خروج از آن نشده است، شما می توانید با افزایش رطوبت به هچ کمک کنید.
– توجه کنید که صدای نفس های سنگین، محبوس و یا ناله وار نشانه ای از اختلال تنفسی به دلیل کمبود اکسیژن و خشکی می باشد.
– در شرایطی که پوسته ترک خورده ولی از جوجه جدا نشده باشد و نیز، شما شاهد بی حرکتی جوجه باشید، احتمال کم جانی یا گیر کردن اندام های جوجه در پوسته وجود دارد.
– اگر در اطراف شکاف پوسته خون دیدید، این مسئله باید نشان دهنده آسیب یا پارگی کیسه زرده باشد و شما باید کاملا با احتیاط باشید.

جمع بندی در موردگیر کردن جوجه درون تخم در هنگام هچ

توجه داشته باشید که داشتن یک جوجه کشی موفق، تنها در نتیجه استفاده از یک دستگاه خوب یا چند عدد تخم نطفه دار حاصل نمی شود. بلکه شما به ترکیبی از دانش، دقت، عشق و مسئولیت پذیری احتیاج خواهید داشت. در اینجا، هر جوجه ای که به سلامتی از درون تخم بیرون خواهد آمد، نتیجه تلاش شما برای مهیا نمودن بهترین شرایط ممکن است. اما، اگر گاهی جوجه ای درون تخم گیر کرد و یا از دست رفت، شما نباید خودتان را سرزنش کنید. بلکه از این روند درس گرفته و تجربه های لازم را کسب کنید تا در چرخه های بعدی، آگاه تر و قوی تر عمل نمایید.

سوالات متداول در مورد؛گیر کردن جوجه درون تخم در هنگام هچ

سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید؟
– چرا گاهی جوجه ها علی رغم کامل بودن رشد، درون تخم گیر می کنند و موفق به خروج از آن و هچ نمی شوند؟
از جمله دلایل متعدد این رخداد عبارتند از؛ رطوبت پایین که باعث خشکی و چسبیدن غشا به بدن جوجه می شود، ضعف جنین به دلیل تغذیه ناقص والدین، تهویه نامناسب و کمبود اکسیژن، دارا بودن پوسته خیلی ضخیم یا نازک، دمای نامناسب دستگاه جوجه کشی، اختلالات ژنتیکی یا عفونت های میکروبی و غیره
– چه میزان رطوبت برای سه روز پایانی دوره جوجه کشی یا مرحله هچ توصیه می شود؟
رطوبت باید در مرحله هچ، بین 65 تا 75 درصد حفظ شود تا غشای داخلی پوسته نرم بماند و جوجه بتواند راحت تر از تخم خارج شود.
– تغذیه نامناسب والدین، چگونه می تواند بر روند هچ جوجه ها تاثیر بگذارد؟
تغذیه نامناسب والدین باعث می شود تا تخم ها کیفیت پایین تری داشته باشند. یعنی، پوسته آنها نازک و جنین ضعیف شود. زیرا، کمبود کلسیم، ویتامین د3، ویتامین ای، ب کمپلکس و پروتئین همگی منجر به ضعف جوجه ها در زمان هچ می شود.
– آیا چرخش تخم ها در طول جوجه کشی ضروری است؟ چرا؟
بله، چرخش تخم ها در طول 18 روز اول ضروری است تا زرده تخم به غشا نچسبد و نیز، جنین در موقعیت صحیح رشد کند. شما باید تخم ها را هر 2 تا 4 ساعت بچرخانید. همچنین، از روز 18ام جوجه کشی نیز، لازم است تا چرخش تخم ها را متوقف نمایید.
– در چه شرایطی می توان برای بیرون آوردن جوجه ها از تخم مداخله دستی نمود؟
شما تنها در شرایط اضطراری اجازه این عمل را دارید مثلا؛ زمانی که بیش از 12 تا 18 ساعت از سوراخ کردن پوسته توسط جوجه گذشته و جوجه هنوز بی حرکت است، در شرایط خشک شدن غشای داخلی و چسبیدن آن به بدن جوجه، هنگام بی صدا بودن جوجه و یا داشتن مشکل در تنفس و …