بیماری کم خونی عفونی در طیور با روش های جدید و افزایش مواد مغذی معدنی در دان طیور حل شده و قابل حل می باشد .این بیماری کم خونی اولین بار توسط یاسا در سال ۱۹۷۹ به عنوان یک بیماری جدید توسط ویروس در جوجه های جوان ایجاد میشود، گزارش شد. عامل بیماری ویروسی از خانواده سیرکوویریده است.
ویروس کم خونی جوجه نسبت به اغلب ضدعفونی کننده ها مقاومت بالایی دارد. جوجه ها تنها میزبان شناخته شده برای این بیماری هستند و در تمام سنین به عفونت حساس هستند اما ابتلا به بیماری به بیماری جوجه های سالم از لحاظ ایمونولوژی در طی ۱ تا ۳ هفته زندگی سریعا کاهش می یابد. گزارش شده است که جوجه های نر نسبت به جنس ماده تلفات بسیار بالاتری دارند و همچنین جوجه های گوشتی حساسیت بیشتری نسبت به جوجه های تخم گذار از خود نشان داده اند. این ویروس گاهی به عنوان سندروم هموراژیک، آنمی درماتیتی و بیماری بال آبی نیز شناخته میشود. این بیماری توسط یک ویروس بسیار کوچک با ژنوم DNA ایجاد میشود. این ویروس از نوع ویروس های بدون غشا میباشد. این ویروس خطرناک ایتدا در کشور ژاپن شناسایی شد، اما امروزه در سراسر جهان دیده میشود. این ویروس به بافت های هماتوپئیتیک و لمفوپوئیتیک آسیب می‌زند که باعث کاهش تعداد لنفوسیت ها و گلبول های قرمز میشود. کم خونی در طیور باعث کاهش درصد باروری و راندمان جوجه کشی در تخم نطفه دار طیور می شود.
علائم بیماری کم خونی عفونی در طیور:
علائم بالینی این بیماری شامل کم خونی، افسردگی و افزایش تلفات در روزهای دهم تا دوازدهم پرورش شروع شده و در روزهای هفدهم تا بیست و چهارم به اوج خود میرسد.
کاهش هماتوکریت خون تنها علامت اختصاصی عفونت با ویروس کم خونی ماکیان است.
آزمون هماتوکریت برای تعیین بیماری مزبور را به راحتی میتوانید در تمامی آزمایشگاه های دامپزشکی درخواست کنید. این آزمون به شما در تعیین درگیری گله کمک کننده میباشد.
بخ طور طبیعی سطح هماتوکریت خون ماکیان بالای ۲۷ درصد است. اما در بیماری کم خونی عفونی میزان هماتوکریت به زیر ۲۷ درصد میرسد.
هماتوکریت در روزهای ۱۴ تا ۲۰ پس از عفونت به ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت که حتی در پرندگان در حال مرگ میزان هماتوکریت ممکن است به ۶ درصد کاهش یابد.
در این بیماری علاوه بر سطح گلبول های قرمز، تعداد گلبول های سفید و پلاکت نیز کاهش می یابد.
متعاقب کاهش تعداد پلاکت های خون شاهد افزایش زمان لازم برای ایجاد لخته خون خواهیم بود که همین امر باعث افزایش مدت زمان انعقاد خون و ایجاد بال آبی در پرنده میشود.
در آیت بیماری مغز استخوان ( مخصوصا استخوان ران) چرب و متمایل به زرد و یا صورتی شده و در برخی از موارد به رنگ قرمز تیره درمی آید.
تلفات در گله ها به طور نرمال زیر ۳۰ درصد خواهد بود. عفونت های ثانویه و یا بیماری های ویروسی بعدی میتوانند باعث علائم بالینی شدید و تلفات بالا شوند و ممکن است تلفات گله حتی به ۶۰ درصد نیز برسد. پرندگان زنده مانده میتوانند به طور کامل بهبود یابند.
تخمین شدت سرکوب سیستم ایمنی ناشی از تهاجم ویروس کم خونی عفونی در شرایط تحت بالینی دشوار است.
اما عفونت همزمان با ویروس بورس عفونی، بیماری مارک و ویروس ریتکلو آندوتلیوز باعث تشدید سرکوب سیستم ایمنی و افزایش تلفات در گله خواهد شد.
بی حال و بی اشتهایی و رنگ پریدگی و کاهش وزن از جمله علائم دیگر این بیماری است.
بیماری کم خونی در طیور
چگونگی انتقال ویروس کم خونی عفونی در طیور:
بیماری کم خونی عفونی ماکیان یا با اختصار CAV به صورت عمودی و افقی منتقل میشود.
منظور از انتقال عمودی این است که این ویروس میتواند از گله مادری به جوجه های یک روزه منتقل شود.
۳ تا ۹ هفته پس از ورود ویروس به گله مادر، این ویروس از طریق تخم مرغ های تیره دار به جوجه ها منتقل میشود.
انتقال افقی ویروس CAV از طریق مدفوع آلوده، بستر آلوده و تجهیزات آلوده و از طریق دهانی (خوردن خوراک آلوده به ویروس CAV یا همان روش مدفوعی_دهانی) نیز امکان پذیر است.
بیماری کم خونی عفونی ماکیان در جوجه هایی ایجاد میشود که فاقد آنتی بادی مادری علیه ویروس میباشند. بنابراین واکسیناسیون گله مادری بر علیه این ویروس بسیار ضروری است.
با توجه به مطلب فوق، ویروس مولد بیماری CAV میبایستی در گله‌های مادر کنترل شود.
گله های مادر باید قبل از اینکه تخم مرغ های نطفه دار آنها برای تولید جوجه ی گوشتی یا پولت استفاده شوند، بر علیه این ویروس واکسینه شوند.
اما اگر در گله مادر در زمان تولید واکسن شوند نباید تخم مرغ های نطفه دار آنها تا ۶ هفته پس از واکسن برای جوجه کشی ارسال شوند.
تیترهای بالای آنتی بادی خنثی کننده این ویروس در تمام پرندگان گله مادری حداقل به مدت ۵۲ هفته باقی میماند.
همچنین ویروس کم خونی عفونی میتواند از طریق اسپرم خروس های آلوده به این بیماری نیز به جوجه های یک روزه منتقل شود.
اهمیت اقتصادی بیماری CAV در صنعت:
گله های درگیر با این بیماری از رشد عقب افتاده و تلفات آن ها بین ۱۰ تا ۳۰ درصد و گاها تا ۶۰ درصد نیز میرسد. این ویروس باعث بدتر شدن ضریب تبدیل خوراک خواهد شد.
ویروس عامل این بیماری به شدت به شرایط حذف ویروس مقاوم است و ضدعفونی سالن آلوده به این ویروس هزینه بر میباشد.
متاسفانه این بیماری به عنوان کوفاکتور ( زمینه ساز و تشدید کننده) برای سایر بیماری ها از جمله کوکسیدیوز و بیماری های تنفسی شناخته شده است.
گله های درگیر به این بیماری به انواع بیماری های ویروسی، باکتریایی و انگلی حساس خواهند بود.
نحوه ی تشخیص بیماری CAV:
تشخیص بیماری از طریق آتروفی تیموس، آتروفی مغز استخوان، خونریزی در مخاط پیش معده و خونریزی زیرجلدی است.
عفونت های همزمان با سایر بیماری میت اند کار تشخیص را سخت کند.
همچنین تشخیص بیماری کم خونی عفونی طیور میتواند از طریق آزمون PCR تایید شود.
آزمون سرولوژیکی المیزان نیز میتواند در تشخیص این بیماری استفاده شود.
پیشگیری و درمان بیماری کم خونی عفونی در طیور:
از آن جایی که این بیماری انتقال عمودی دارد، بنابراین واکسیناسیون گله مادر به منظور کنترل و پیشگیری بیماری انجام می‌پذیرد.
این بیماری نیز مانند سایر بیماری های ویروسی درمان اختصاصی نداشته و تنها برای پیشگیری از عفونت های ثانویه ی باکتریایی، آنتی بیوتیک تراپی انجام میشود.
با توجه به این موضوع که این بیماری منجر به سرکوب سیستم ایمنی میشود، بنابراین پاسخ مناسبی نسبت به واکسیناسیون شکل نمی‌گیرد و حساسیت گله نسبت به انواع عفونت ها افزایش می یابد و باعث کاهش عملکرد تولیدی گله و حتی افزایش تلفات میگردد و خسارات اقتصادی زیادی بردبار می آورد.
بنابراین امروزه داروهای زیادی برای پیشگیری از بیماری های عفونی و ویروسی وجود دارد. بنابراین پرورش دهندگان طیور میتوانند با استفاده از این مکمل ها تا حد زیادی از ابتلای پرنده ی خود به این بیماری پیشگیری کنند.
پزشکان نیز در مراحل اولیه ی درمان بیماری مصرف آنتی بیوتیک برای جلوگیری از گسترش هر چه بیشتر بیماری کم خونی عفونی در طیور را پیشنهاد می‌کنند.
درواقع این آنتی بیوتیک ها یا داروهای شیمیایی نقش بسیار مهمی در از بین بردن بیماری ویروسی ایفا کرده و به همین خاطر هم جایگاه ویژه ای در بین مصرف کنندگان خود دارند.
البته در کنار این ها باید از مواد غذایی خوراکی سالم برای جلوگیری از ایحاد مشکل کم خونی در طیور هم استفاده کرد.
نتیجه گیری
در درمان بیماری کم خونی در طیور مخصوصا مرغ و خروس ها می توان از آنتی بیوتیک ها و مواد معدنی و مغذی استفاده کرد تا درصد گوشت گیری و پروار شدن طیور افزایش یابد جهت کسب اطلاعات بیشتر به بصفحه اصلی وبسایت آذر جوجه مراجعه کنید.