چرا مرغ تخم خود را می خورد؟
خوردن تخم توسط مرغ یکی از مشکلات اصلی مرغداران است که همه ساله پرورش دهندگان با آن درگیر هستند ،این مسئله و سوال که چرا مرغ تخم خود را می خورند شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که برای پاسخ دهی به این سوال باید بگوئیم که این مشکل می تواند دلایل متعددی داشته باشدکه در این مقاله به بررسی آنها پرداخته ایم پس بهتر است تا پایان این متن با ما همراه باشید.
در صنعت پرورش پرندگان مرغ ها بیشترین سهم را دارند و به صورت صنعتی در همه جا پرورش داده می شوند. برخی نیز علاقه به این پرندگان داشته و در مکانی کوچک به تعداد کن اقدام به پرورش جوجه کشی مرغ ها میکنند. اما فرآیند پرورش این پرنده ها ساده نبوده و مانند هر جانور دیگری مشکلات خاص خود را دارد. برای مثال اگر آن ها را به هدف تخم گذاری نگه میدارید ممکن است شاهد خوردن توسط مرغ باشید که یک مشکل رایج به حساب می آید. در چنین حالتی باید سریعا علت خوردن تخم توسط مرغ را پیدا کرده و آن را حل کنید زیرا اگر تخم مرغ نطفه دار باشد میزان ضرر به پرورش دهنده افزایش پیدا خواهد کرد و لازم است بدانید که هر چه دیرتر دست به کار شوید، حل کردن این مشکل سخت تر خواهد بود و ضرر بیشتری متحمل می شوید.
علت خوردن تخم در مرغ ها:
مرغ ها جانورانی ذاتا کنجکاو بوده و معمولا به همه چیز نوک می زنند که خوردن تخم توسط مرغ نیز شاید به همین دلیل باشد اگر یک تخم شکسته در اطراف باشد، آن ها به آن نوک زده و از آنجا که زرده تخم مرغ برای مرغ ها بسیار خوشمزه است همه ی آن را خواهند خورد در ضمن پوسته ی تخم که شامل کلسیم است ،نیز طعمی خوش آیند داشته و مرغ ها اقدام به خوردن آن میکنند. خوشمزگی کلسیم و زرده خود تخم سب شکل گرفتن عادت در مرغ ها شده و ممکن است در یک یا دو روز تمام تخم ها را بخورند.
یکی از روش های فهمیدن این که مرغ ها عادت به خوردن تخم ها دارند یا نه، شمردن تخم ها میباشد. در ضمن تشکر به نوک پرنده دقت کنید متوجه زرده ی خشک شده روی این خواهید شد که نشان دهنده ی خوردن تخم توسط مرغ است. البته کم شدن تخم ها میتواند کار جانوران دیگر باشد، برای همین باید رفتار مرغ ها را زیر نظر بگیرید.
سعی کنید در مراحل ابتدایی جلوی این عادت خودن تخم مرغ ها را بگیرید، زیرا اگر مرغ ها به این کار عادت کنند، ترک دادن آن ها کار سختی میشود. در ضمن تفاوتی بین یک مرغ معمولی و کرچ شده در این عادت دیده نشده و هر دو میتوانند اقدام به خوردن تخم های مزرعه کنند. از اصلی ترین علت های خوردن تخم توسط خودِ مرغ ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. جیره ی غذایی نامناسب:
اصلی ترین دلیل خورده شدن تخم مرغ، توسط مرغ، کمبود مواد معدنی در جیره پرنده است. کمبود میزان غذا، کاهش شدید کلسیم در بدن و کمبود پروتئین جیره ی غذایی از اصلی ترین دلایل اقدام به تخم خواری در مرغ ها، بوقلمون ها و سایر پرندگان میباشد. همچنین کمبود این مواد می تواند در بسیار از موارد تاثیر منفی بگذارد که یکی از مهمترین آنها تولید تخم نطفه دار مرغ گوشتی در سطح ناچیز است .
۲. استفاده از بستر نامناسب:
وقتی بستر محل پرورش مرغ تخم گذار، سفت و سخت باشد، با کوچکترین ضربه به قِل خوردن، تخم مرغ ها میشکنند. از طرفی مرغ ها در بیشتر مواقع مشغول نوک زدن محیط اطراف خود برای یافتن غذا میباشند. بنابراین مرغ ها با نوک زدن به زرده و پوسته ی تخم شکسته و چشیدن طعم آن، به یک تخم خوار قهار تبدیل خواهند شد.
۳. تنگی جا و تراکم زیاد مرغ ها در لانه:
یکی دیگر از دلایل تخم خواری مرغ، لانه ی نامناسب میباشد. جمعیت زیاد مرغ ها در لانه و حرکت آن ها، باعث شکستن تخم و ریختن محتویات آن به بیرون میشود. در اینجا نیز مرغ با خوردن این محتویات، شروع به خوردن تخم ها خواهد کرد.
۴. استرس بیش از حد:
یکیدیگر از دلایل خوردن تخم توسط مرغ می تواند وجود استرس زیاد باشد . وجود سگ و گربه در محل یا سر و صدای زیاد،استرس پرندگان را افزایش میدهد. گرمای زیاد، نور بیش از حد و کمبود غذا نیز، دلایل دیگری برای افزایش سطح استرس پرندگان میباشند. از این رو پرنده ی مضطرب، شروع به پرخاشگری و نوک زدن به تخم ها و حتی خوردن آن ها میکند.
۵. گرسنگی و تشنگی بیش از حد:
گرسنه ماندن مرغ ها و یا خالی ماندن ظرف آبخوری آن ها به مدت زیاد، میتواند آن ها را به خوردن تخم مرغ ترغیب کند. پرنده در صورت گرسنگی و تشنگی برای رفع نیاز های خود به هر چیزی نوک خواهد زد.
۶. نازکی پوسته:
نازکی و ضعف پوسته ی تخم ها که باعث افزایش بروز تخم های ترک دار یا شکسته میشود و باید به جیره ی غذایی و مدیریت تغذیه ای مرغ ها برای رفع آن توجه شود.
۷. عدم برداشتن تخم ها:
تخم های گذاشته شده در فواصل زمانی کوتاه (حداقل ۲ تا ۳ بار در روز) جمع آوری شود. زیرا هر چه تخم ها بیشتر در لانه بمانند، احتمال شکستن و ترک برداشتن و در نتیجه مصرف شدن آن ها توسط مرغ ها بالاتر میرود.
۸. جداسازی مرع ها و خروس های غیر تخم گذار:
این امر مهم است به خصوص در مواقعی که مقصود، تولید تخم های نطفه دار نیست، میتواند احتمال بروز عارضه مصرف تخم ها توسط مرغ ها موثر دانسته شده است.
راه های جلوگیری از خوردن تخم توسط مرغ:
با بروز این ناهنجاری رفتاری باید عوامل را به دقت بررسی کرد و تمام موارد را برطرف نمود، چون ممکن است بیش از یک عامل منجر به خوردن تخم توسط مرغ شود. بخ عنوان مثال رژیم غذایی نامناسب و کسالت برای جلوگیری از خوردن تخم مرغ، باید هر دو عامل را برطرف کرد.
۱. نور کم:
نور کم در قفس به مرغ کمک میکند تا هنگام تخم گذاری احساس امنیت بیشتری کند. مرغ ها معمولا دوست دارند به دور از چشم دیگران و در خفا تخم بگذارند. نور کم به استتار تخم مرغ در بستر هنگام خروج مرغ از لانه نیز کمک میکند. استتار مهم است تا شکارچیان ( یا مرغ های دیگر) تخم مرغ را نخورند. پایین نگه داشتن نور موجب جلوگیری از تبدیل شدن تخم مرغ به میان وعده ی مرغ های گرسنه یا مرغ هایی که کمبود کلسیم و پروتئین دارند نیز کمک میکند.
۲. رژیم غذایی:
رژیم غذایی سالم از جهات مختلف بسیار مهم است. مرغ هایی که پروتئین یا کلسیم کافی دریافت نمیکنند، برای زنده ماندن تخم خود را میخورند. شما باید مطمئن شوید که مرغ های شما تغذیه ی با کیفیتی دارند. له عنوان مثال صدف خوراکی یکی از منابع سرشار کلسیم برای مرغ ها میتواند باشد. همچنین سنگ آهک میتواند منبع ارزان تری برای تامین کلسیم مرغ های تخم گذار باشد. تخمه ی آفتاب گردان نیز منبع مناسبی برای جذب پروتئین است.
نکته ی دیگری که باید بررسی شود این است که مرغ ها به درستی غذا میخورند یا نه. اطمینان حاصل کنید که مرغ های شما توسط مرغ های دیگر از غذا دور نمیشوند. اگر چنین مشکلی وجود دارد، باید نسبت به دانخوری ها به تعداد مرغ ها را بیشتر کنید تا نوبت به مرغ های ضعیف تر هم برسد. اگر مرغ قلدری در گله وجود دارد، مرغ های ضعیف را در محیط جداگانه ای نگه داری کنید تا بتوانند با آرامش کامل غذای مورد نیازشان را بخورند.
۳. قفس های شیب دار:
این قفس ها برای جداسازی تخم از محیط لانه بسیار مناسب هستند. با وجود چنین لانه هایی تخم در زمان اندکی پس از تخم گذاری از دسترس مرغ خارج میشود و از وقوع اتفاقات احتمالی بعدی، جلوگیری میکند.
ایده ی کلی این است که زمانیکه فرآیند تخم گذاری کامل شد، به دلیل شیبدار بودن کف قفس یا لانه، تخم از ناحیه ی تخم گذاری قل خورده و به یک گودال سرپوشیده خارج از دسترس مرغ میرود. این موضوع هم فرآیند جمع آوری تخم ها را راحت تر میکند و هم باعث میشود که مرغ ها نتوانند به تخم هایی که گذاشته شده اند، دسترسی پیدا کنند.
۴. بستر نرم لانه:
اگر تا به حال مرغی را حین تخم گذاری دیده باشید، میدانید که تخم از مرغ در حالت چمباتمه به زمین می افتد. اگر تخم روی سطح سختی فرود بیاید ممکناست بشکند یا ترک بخورد و مرع ها بر اثر کنجکاوی یا دلایل ذکر شده ی دیگر شروع به خوردن محتویات داخل تخم کنند. کاه، پوشال و بستر های نرم دیگر در لانه به جلوگیری از شکستگی تخم کمک میکند و به مرغ یک مکان راحت برای نشستن در هنگام تخم گذاری میدهد.
۵. لانه های تو در تو:
اندازه ی لانه ی مرغ در جلوگیری از خوردن تخم توسط مرغ مهمی دارد. لانه باید آنقدر بزرگ باشد که بتواند یک مرغ با اندازه ی استاندارد را در خود جای دهد. دو یا چند مرغ در یک لانه ممکن است زیبا به نظر برسند اما به راحتی میتوانند منجر به شکستگی تخم مرغ شوند که به نوبه ی خود میتواند منجر به خوردن تخم مرغ شود. شما باید به ازای هر ۳ تا ۴ مرغ یک لانه داشته باشید تا تمایلی به خوابیدن در مکان های عجیب غریب نداشته باشند یا مجبور نباشند منتظر خالی شدن یک لانه باشند.
۶. طعم تخم مرغ:
این روش شامل ایجاد حفره در تخم مرغ، حذف محتویات و جایگزینی آن با مخلوط خردل و سس تند است. سپس باید تخم مرغ را در لانه قرار دهید و منتظر بمانید تا مرغ، تخم مرغ را پیدا کند. وقتی مرغ طعم مخلوط خردل و سس تند را میخورد، آن را پس میزند. ممکن است مجبور شوید این کار را چند روز تکرار کنید تا زمانی که او تصمیم بگیرد که دیگر سمت خوردن تخم خود نرود.
۷. چشم بند مرغ:
شما میتوانید از چشم بندهایی که روی نوک مرغ قرار میگیرند، استفاده کنید. این کار با مسدود کردن دید مستقیم آن ها، از بروز تخم خواری جلوگیری میکند. همانطور که میدانید محل قرار گیری چشم ها در مرغ جوری است که با استفاده از این چشم بند ها، مرغ به سختی میتواند اجسامی را که در فاصله ی نزدیکی هز آن ها قرار دارند را ببینند. البته چشم بند همیشه کار نمیکند اما مطمئنا ارزش امتحان کردن را دارد. چشم بند ها را برای چند هفته میتوانید استفاده کنید و هر زمان که احساس کردید زمان مناسبی است، میتوانید آن ها را بردارید. درواقع علاوه بر پنهان کردن تخم ها از دید مستقیم مرغ، نوعی شرطی شدن را هم به مرغ در هنگام بروز ناهنجاری تخم خواری دیکته میکنید. مهم است بدانید که چشم بندهایی مرغ به هیچ وجه به پرنده آسیبی نمی رساند و موجب آزار آن ها نمی شود.
۸. آن ها را مشغول نگه دارید:
خستگی عامل شماره یک شیطنت در قفس است. درست مانند بچه های کوچک، مرغ ها در صورت بی حوصلگی شروع به شیطنت میکنند. شما باید آن ها را دائما مشغول و فعال نگه دارید. استفاده از تکه های کاه، توده ی برگ خشک شده، شاخه هایی برای یالا رفتن و ایستادن، آویزان کردن کلم و بستر اسکرچر (خراش دهنده) برای نوک و ناخن ها، بستر پوشالی نرم برای کنار زدن با پاها و مواردی از ین دست در محیط نگه داری مرغ ها به سرگرم شدن آن ها کمک میکند.
۹. تخم مرغ تقلبی:
میتوانید تخم مرغ های جعلی را در لانه ی مرغ قرار دهید. این تخم مرغ ها از چوب یا سرامیک ساخته شده اند و به سختی میتوان آن ها را شکست. ایده این ای که آن ها پس از چندین بار تلاش ناامید میشوند و دیگر سعی نمیکنند به تخم های دیگر نوک بزنند. شما حتی میتوانید از توپ های پلاستیکی سفت هم برای این کار استفاده کنید.