به عنوان اولین نکته در این مطلب، باید بگوییم که در جهان پرورش پرندگان، پدیده ای موسوم به تخم های نطفه دار دوزرده وجود دارد که همواره، کنجکاوی پرورش دهندگان را به خود جلب نموده و یک چالش عالی برای علاقه مندان به جوجه کشی بوده است. این تخم ها که برخلاف ساختار معمولشان، دو عدد زرده را در درون خود جای داده اند، نه تنها از لحاظ زیست ساختاری متفاوت می باشند، بلکه در فرآیند جوجه کشی نیز، رفتار خاصی را از خود نشان می دهند.
در این میان است که در مواجهه با چنین تخم هایی برای پرورش دهندگان یک سری از سوال ها پیش می آید از جمله؛ آیا امکان تولد جوجه ها از تخم های نطفه دار دوزرده وجود دارد؟ اگر بله، جوجه کشی از تخم نطفه دار دوزرده چگونه است ؟ تدابیر موردنیاز کدامند؟
در ادامه این مطلب، می خواهیم صرفا برای افزایش آگاهی های شما در این زمینه، به بررسی علمی و عملی جوجه کشی از تخم های نطفه دار دوزرده بپردازیم. لذا، شما نیز، اگر احساس مسئولیت نموده و می خواهید در این باره اطلاعات و آگاهی های لازم را کسب نمایید، در ادامه با ما همراه باشید؛
جوجه کشی از تخم نطفه دار دوزرده
جوجه کشی از تخم نطفه دار دوزرده چگونه است ؟
جوجه کشی از تخم نطفه دار دارای دو زرده، همواره یکی از چالش برانگیزترین مباحث پرورش پرندگان دامی و زینتی بوده است. زیرا، این تخم ها برخلاف ظاهر جذابشان دارای احتمال موفقیت هچ بسیار پایینی هستند. با این حال، اگر شرایط جوجه کشی آنها به دقت مدیریت شوند، احتمال موفقیت اندکی در این راستا وجود خواهد داشت. در ادامه، ما تمامی مراحل و نکاتی که برای افزایش شانس جوجه کشی از تخم های دوزرده موردنیاز شماست، را به صورت یکی یکی آورده ایم؛
اول اینکه، چرا جوجه کشی با تخم های نطفه دار دوزرده چالش برانگیز می باشد؟ برای پاسخ به این سوال شما باید در نظر داشته باشید که تخم های دوزرده دارای دو جنین هستند که عواملی همچون فضای محدود داخل تخم، دسترسی به مواد مغذی یکسان و رقابت برای اکسیژن باعث می شود که معمولا هیچ یک از آنها به رشد کامل نرسند. شما باید بدانید که در جوجه کشی با این گونه از تخم های نطفه دار، اغلب موارد، یا جوجه ای به دنیا نمی آید یا در انتهای دوره جوجه کشی تلف می شود.
اما، در مورد اینکه چگونه می توان از تخم های نطفه دار دوزرده جوجه کشی کرد، مراحل این جوجه کشی به ترتیب زیر باید باشد؛
– شناسایی دقیق تخم دوزرده
• توجه کنید که تخم های دوزرده معمولا بزرگتر از حالت عادی هستند. افزون بر این، به راحتی از طریق کندلینگ یا نوربینی قابل تشخیص هستند.
– استفاده از دستگاه جوجه کشی تمام اتوماتیک
• لازم است تا دستگاه دما را به صورت یکنواخت و ثابت 37.5 درجه سانتیگراد و رطوبت را نیز، بین 55 تا 60 درصد حفظ نماید. همچنین، چرخش تخم باید به نرمی و مداوم صورت گیرد. زیرا، دو جنین در یک تخم قرار دارند و هرگونه شوک یا حرکت شدید می تواند به مرگ هر دو منجر شود. لذا، بهتر است تا از دستگاه جوجه کشی تمام اتوماتیک استفاده کنید.
– افزایش رطوبت در مراحل پایانی
• شما باید در طی روزهای آخر جوجه کشی یعنی از روز 18ام به بعد، رطوبت داخل دستگاه را افزایش دهید تا پوسته نرم تر شده و جوجه ها بتوانند از آن بیرون بیایند. دقت کنید که رطوبت ایده آل این مرحله حدود 65 تا 70 درصد می باشد.
– عدم دخالت تا زمان هچ یا خروج جوجه
• توجه کنید که در شکستن پوسته تخم، هرگونه دخالت دستی توصیه نمی شود، مگر اینکه یکی از جوجه ها کاملا شکل گرفته باشد اما قادر به بیرون آمدن نباشد. همچنین، از آنجایی که تنفس جوجه ها در تخم دوزرده با مشکل مواجه است، تهویه دستگاه باید عالی باشد تا اکسیژن کافی به داخل آن برسد.
– آمادگی برای شکست در روند جوجه کشی
• توجه کنید که این نوع جوجه کشی ها با وجود رعایت تمامی شرایط لازم، دارای احتمال موفقیت بسیار پایینی در حدود 10 درصد هستند. اگر در پایان روند، تنها یک جوجه از درون تخم بیرون آمد، یک مسئله طبیعی است. اما اگر دو جوجه متولد شدند، اغلب بسیار ضعیف بوده و نیاز به مراقبت های ویژه دارند.
در نهایت، یک سری از نکات مهم در این زمینه را برای شما گردآوری نموده ایم که توجه بدانها لازم و ضروری است؛ مثلا، شما تا حد امکان نباید از تخم های دوزرده برای جوجه کشی تجاری استفاده کنید، در صورتی که جوجه با موفقیت متولد شد، حتما شرایط گرم، تغذیه ای کامل و نیز، فضایی آرام را برای نگهداری اش فراهم نمایید. همچنین، تجربیات خود را ثبت و تحلیل کنید؛ زیرا، این گونه موارد می تواند داده های ارزشمندی برای جامعه علمی و پرورش دهندگان باشد.
مشکلات پیش رو در زمان جوجه کشی از تخم نطفه دار دوزرده
توجه داشته باشید که هنگام جوجه کشی با تخم های نطفه دار دوزرده با مشکلاتی روبه رو خواهید شد که همراه با راه حل عبارتند از؛
– فضای ناکافی برای رشد دو جنین
• در داخل تخم های دوزرده، فضای محدودی وجود دارد. لذا، دو جنین نمی توانند به خوبی رشد کنند و اغلب، یکی و یا هر دو تلف می شوند.
• شما باید تخم هایی را انتخاب کنید که اندازه شان به طور غیرمعمولی بزرگتر از حد معمول باشند. همچنین، باید به صورت روزانه نوربینی انجام دهید، وضعیت رشد جنین ها را بررسی نمایید و در صورت توقف رشد جنین تخم را حذف نمایید.
– رقابت برای اکسیژن در مراحل پایانی
• دو جنین، نیاز بیشتری به اکسیژن خواهند داشت. اما، فضای درون تخم و پوسته برای این حجم از اکسیژن کافی نیست.
• به همین دلیل است که دستگاه جوجه کشی مورد استفاده شما باید دارای تهویه قوی و جریان هوای تازه باشد. بعلاوه، بهتر است تا در روزهای پایانی جوجه کشی یعنی از روز 18ام به بعد، درچه های هوا را کاملا باز نگه دارید تا اکسیژن بیشتری برای جوجه ها تامین شود.
– مرگ یکی از جنین ها و آلوده نمودن دیگری
• این مشکل زمانی پیش می آید که یکی از جنین ها زودتر بمیرد و بدن در حال فساد آن باعث عفونت و یا فشار بر جنین زنده شود.
• لذا، شما باید از روز 7 تا 18ام جوجه کشی، به صورت روزانه یا دو روز در میان نوربینی انجام دهید. در صورتی که مشاهده نمودید که یکی از جنین ها زنده و دیگری در حال سکون است، آن تخم را کنار بگذارید.
– مشکل در شکستن پوسته و خروج جوجه
• در این مشکل، دو جوجه قدرت کافی برای شکستن پوسته تخم را ندارند و یا مزاحم یکدیگر می شوند.
• شما باید در روزهای آخر، رطوبت را به 65 تا 70 درصد برسانید تا پوسته تخم نرم تر شود. همچنین، لازم است تا در صورت مشاهده تاخیر بیش از 24 ساعت در خروج از پوسته تخم، با دست کاری خیلی ملایم و با حالت استریل کامل به کمک ادامه دهید.
– ضعف شدید جوجه های متولد شده
• جوجه های حاصل از تخم های دوزرده معمولا ضعیف، نارس و کم تحرک به دنیا می آیند.
• راه حل این موضوع جلوگیری از شوک دمایی جوجه ها و نگهداری آنها در محیط گرم تر با دمای 37 تا 38 درجه سانتیگراد می باشد. بعلاوه، شما باید جوجه ها را با سرنگ مخصوص یا قطره چکان و محلول قندی تغذیه کنید تا انرژی بگیرند. استفاده از پودرهای تقویتی مخصوص جوجه های تازه متولد شده را از قلم نیاندازید.
– آلودگی و فساد تخم ها
• این گونه تخم ها، به دلیل دارا بودن دوزرده و ریسک مرگ بالای جنین ها، احتمال فساد زودهنگام تخم زیادی دارند.
• به همین جهت، باید قبل از قرار دادن تخم ها در درون دستگاه و شروع فرآیند جوجه کشی پوسته را با محلول ضدعفونی ملایم مثل آب اکسیژنه رقیق ضدعفونی نمایید. همچنین، تخم ها را در جای خشک، خنک و تمیز نگه دارید تا آماده جوجه کشی شوند.
– آسیب به پوسته به دلیل بزرگ بودن تخم
• چرخش خودکار دستگاه ممکن است به پوسته بزرگتر آسیب بزند یا تخم گیر کند.
• اگر تخم خیلی بزرگ است آن را به صورت دستی بچرخانید. همچنین، برای این تخم ها از محفظه جداگانه ای در داخل دستگاه استفاده کنید تا از فشار دیگر تخم ها در امان بماند.
در پایان، به این نکته توجه کنید که گرچه، جوجه کشی از تخم نطفه دار دوزرده تقریبا در 90 درصد موارد، موفقیت آمیز نیست، اما نوعی تجربه ارزشمند برای شما خواهد بود که قادر است تا درک شما از زیست شناسی، نحوه پرورش و رفتار جنین های بسیار بالا ببرد. شما قبل از شروع و حین انجام جوجه کشی باید در نظر داشته باشید که عدم موفقیت احتمالی شما در این نوع جوجه کشی، تقصیر شما نیست، بلکه این محدودیت های طبیعی هستند که در حال حاضر خارج از کنترل انسان می باشند.
جمع بندی در مورد جوجه کشی از تخم نطفه دار دوزرده –
با توجه به اینکه جوجه کشی از تخم های نطفه دار دوزرده، همراه با جذابیت و کنجکاری زیادی می باشد، در عمل یکی از دشوارترین و پرریسک ترین تجربه ها در حوزه پرورش پرندگان به شمار می رود. بیشتر تخم های دوزرده، به دلیل محدودیت های ساختاری و زیستی قادر به طی کامل دوره رشد جنینی نیستند و احتمال موفقیت در هچ آنها بسیار پایین است. با وجود این مسئله، درک صحیح فرآیند رشد جنین های این تخم ها، فراهم نمودن شرایط بهینه در دستگاه جوجه کشی و پایش تخم ها می تواند گامی ارزشمند در جهت افزایش احتمال موفقیت در جوجه کشی از آنها باشد.
در نهایت، آنچه اهمیت دارد صرفا رسیدن به نتیجه نیست، بلکه اندکی آموختن از مسیر را نیز، باید جوهره کار خود قرار دهید. توجه داشته باشید که موفقیت در جوجه کشی از تخم های نطفه دار دوزرده اگر چه یک مسئله بسیار نادر است، اما اگر دانش و آگاهی های لازم را داشته و صبر و دقت را پیشه کار خود قرار دهید، این موفقیت برای شما دور از دسترس نخواهد بود.
سوالات متداول درمورد جوجه کشی از تخم نطفه دار دوزرده
سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید؟
– آیا جوجه کشی از تخم های نطفه دار دوزرده واقعا امکان پذیر است؟
بله، اما احتمال موفقیت در این نوع جوجه کشی ها بسیار پایین است. زیرا، بیشتر تخم های دوزرده به دلیل محدودیت فضا، کمبود اکسیژن و رقابت بین دو جنین منجر به مرگ هر دو یا یکی از آنها می شود. توجه داشته باشید که تنها در شرایط خاص و با مراقبت بسیار دقیق ممکن است بتوانید یک یا دو جوجه را سالم به دنیا بیاورید.
– از کجا می توان متوجه این موضوع شد که تخمی دارای دوزرده می باشد؟
تخم های دوزرده معمولا بزرگتر از حد معمول هستند. همچنین، شما می توانید با استفاده از روش نوربینی یا کندلینگ مخصوصا طی روزهای 5 تا 10ام جوجه کشی، وجود دو زرده یا دو جنین را تشخیص دهید. با این حال، تشخیص قطعی این مسئله به تجربه نیاز دارد.
– آیا می توان از تخم های دوزرده به صورت تجاری استفاده کرد؟
خیر، تخم های دارای دوزرده به هیچ وجه برای جوجه کشی تجاری مناسب نمی باشند. در نتیجه استفاده از این تخم ها برای جوجه کشی، درصد هچ جوجه ها بسیار پایین خواهد آمد و انرژی، زمان و منابع زیادی هدر خواهد رفت. توصیه می شود که تنها برای اهداف آموزشی یا تجاری از این نوع تخم های نطفه دار استفاده کنید.
– اگر یکی از جنین های تخم های دوزرده بمیرد و دیگری زنده بماند، چه باید کرد؟
درصورت توقف رشد یکی از جنین ها، خطر عفونت و نیز، آسیب به جنین زنده وجود دارد. شما باید در این شرایط تخم نطفه دار را تحت نظر شدید قرار دهید. اگر هرگونه بوی بد، لکه های خونی و یا تغییر رنگ ناگهانی ملاحظه کردید، باید سریعا تخم را از داخل دستگاه خارج کنید تا از تخم های نطفه دار دیگر مراقبت کنید.
– آیا کمک دستی برای خروج جوجه ها از تخم در زمان هچ، درمورد تخم های دوزرده مجاز است؟
در شرایط خاص بله، اگر جوجه ها پوسته تخم را شکسته باشند و بعد از 24 ساعت هنوز نتوانسته اند از درون تخم بیرون بیایند، شما باید با ابزار استریل و بسیار آرام به آنها کمک کنید. توجه داشته باشید که حتما این کار را با نهایت دقت انجام دهید. زیرا، هرگونه آسیب به جفت جنین ها یا ناهماهنگی با زمان جذب کیسه زرده می تواند کشنده باشد.