تاثیرات شستن تخم غاز و اردک در راندمان جوجه کشی 

تاثیرات شستن تخم غاز و اردک در راندمان جوجه کشی 
در فرآیند جوجه کشی طبیعی یا مصنوعی، عوامل مختلفی بر درصد موفقیت شما تاثیر می گذارند که یکی از آنها نحوه آماده سازی تخم ها پیش از ورود به دستگاه جوجه کشی یا قرار دادن بر زیر پرنده است یکی از مهمترین و متداول ترین سوالات که برای پرورش دهنده های تخم نطفه دار غاز و اردک پیش می آید تاثیرات شستن تخم غاز و اردک در راندمان جوجه کشی است که در این مقاله سعی داریم به این نکته و دیگر نکات آماده سازی تخم نطفه دار قبل از گذاشتن در دستگاه جوجه کشی بپردازیم ،البته که مواردی مهم وجود دارند که در انتخاب و آماده سازی تخم نطفه دار برای شروع جوجه کشی حتما باید مورد توجه قرار گیرند.

برای مثال می توان گفت؛ این تخم ها باید سالم، بدون ترک و شکستگی و یا بدون تغییر رنگ بوده و همچنین، هیچگونه آلودگی نداشته باشند. اما اگر آلوده باشند، به نظرتان باید چه کاری انجام دهید؟ بسیاری از پرورش دهندگان نیز، به ویژه درمورد تخم هایی با اندازه بزرگتر مثل تخم اردک یا غاز، این سوال را مطرح می کنند که آیا شستن تخم ها قبل از جوجه کشی مفید است یا مضر. برای پاسخ به این سوال، باید بگوییم که در نگاه اول تمیزی تخم می تواند نشانه ای از رعایت بهداشت باشد، اما آیا این کار با طبیعت و فیزیولوژی تخم گذاری سازگار است؟
ما در این مقاله، به بررسی علمی و تجربی تاثیر شستن تخم های غاز و اردک بر راندمان جوجه کشی می پردازیم تا ببینیم کدام انتخاب بهتر است؛ شستن یا نشستن؟ لذا، بهتر است که در ادامه با ما همراه باشید.

تاثیر شستن تخم غاز و اردک

آیا شستن تخم غاز و اردک قبل جوجه کشی ایرادی دارد یا نه؟

در طی فرآیند جوجه کشی، میزان موفقیت و شکست شما تا حد زیادی به کیفیت اولیه تخم ها و نحوه آماده سازی آنها بستگی دارد. همچنین، لازم به ذکر است که تخم غاز و اردک به دلیل دارا بودن پوششی طبیعی و محافظ به نام کوتیکول و نیز، به علت شرایط زیست محیطی مرطوب تر، ویژگی هایی دارند که مراقبت از آنها را حساس تر می کند. اما در این راستا، پرسشی مطرح می شود که آیا شستن تخم ها پیش از جوجه کشی به افزایش سلامتی جنین کمک می کند یا باعث کاهش درصد هچ و خروج جوجه ها از تخم می گردد. برای پاسخ دقیق، بر مبنای یافته های علمی و تجربیات عملی باید چند نکته مهم را در نظر گرفت.
در بررسی علمی این موضوع، توجه به نکاتی مهم ضروری است که به ترتیب زیر آورده شده اند؛

نقش کوتیکول یا پوشش طبیعی تخم در راندمان جوجه کشی 

– نقش کوتیکول یا پوشش طبیعی تخم: لایه ای به نام کوتیکول وجود دارد که لایه ای نازک و نیمه شفاف بوده و سطح خارجی پوسته تخم را می پوشاند. این لایه، بلافاصله پس از خروج تخم از بدن پرنده در داخل بدن آن ترشح می شود و نقش هایی حیاتی را ایفا می کند؛
محافظت فیزیکی؛ کوتیکول مانع از ورود باکتری ها، قارچ ها و سایر میکروارگانیسم های بیماری زا به داخل تخم نطفه دار یا بدون نطفه می گردد و مانند یک سپر طبیعی عمل می کند.
کنترل تبخیر؛ کوتیکول از خروج سریع رطوبت از داخل تخم جلوگیری می کند و در حفظ آب موردنیاز جنین طی دوران رشد بسیار مهم است.

کاهش نفوذ آلودگی؛

کوتیکول راه نفوذ آلودگی های سطحی به منافذ پوسته یا میکروپورها را می بندد و بدین ترتیب، از تخم محافظت می نماید.
شواهد علمی نیز، حاکی از آن هستند که تخم های پرندگان در اطرافشان دارای لایه ای نازک هستند که مانند یک سد محافظ عمل می کند و از نفوذ هر گونه میکروب و آلاینده به درون تخم جلوگیری می نماید. لذا، شستن تخم ها به خصوص با استفاده از آب و شوینده های نامناسب، می تواند کوتیکول تخم را تخریب و یا کاملا از بین ببرد. نکته بسیار مهم این است که تخم ها بدون کوتیکول در برابر ورود آلودگی آسیب پذیر می گردند و این باعث فساد داخلی، مرگ جنین یا کاهش کیفیت جوجه می شود.
به عنوان یک نتیجه گیری کلی، باید بگوییم که کوتیکول یک لایه بسیار حساس و حیاتی است. بنابراین، اگر شستشو ضرورت نداشته باشد، بهتر است تخم را اصلا نشویید تا این لایه مخافظ حفظ شود و سلامت جنین تضمین گردد. چرا که شستن تخم ها باعث از بین رفتن لایه طبیعی محافظ و بالا بردن خطر آلودگی داخلی تخم می شود و بنابراین، تخم و جوجه از بین خواهند رفت.

– آلودگی سطحی و جوجه کشی:

بر اساس شواهد علمی، اگر تخم ها دارای گل و لای شدید یا آلودگی های مرطوب باشند، احتمال انتقال عوامل بیماری زا به درون آنها افزایش می یابد. برای ممانعت از این موضوع، لازم است تا تخم ها مورد پاکسازی ملایم قرار گیرند. نتیجه مطالعات نیز، به این صورت است که گفتیم، تنها باید جلوی آسیب به کوتیکول تخم ها را بگیرید.
– جایگزین های ایمن به جای شستشوی تخم: از آنجایی که بیشتر بر نشستن تخم ها توصیه شده است، در بسیاری از مزارع حرفه ای برای جلوگیری از آسیب به کوتیکول و افزایش درصد جوجه کشی به جای شستن مستقیم تخم ها روش هایی مورد مطالعه قرار گرفته و تایید شده اند. از جمله این روش ها عبارتند از؛

روش تمیز کاری خشک برای تمیز کردن تخم

بهترین روش جایگزین برای شست و شوی غیر اصولی تخم ها می باشد. در طی این روش، شما باید پارچه ای نرم، برسی بسیار نرم و یا اسفنجی خشک را به دست گرفته و آن را به آرامی بر آلودگی های سطحی تخم بکشید و بدون اینکه تخم ها خیس گردند، آنها را پاک کنید. بنابراین، شما با انجام این روش به جای روش شستشوی اصلی، کوتیکول تخم را حفظ نموده و در نتیجه، احتمال ورود آلودگی به داخل تخم را به حداقل می رسانید. لذا، حتما شستشوی تخم را به صورت ملایم انجام داده و از مالش شدید و یا فرو بردن تخم در آب پرفشار خودداری کنید.

ساییدن تخم 
روش ساییدن بسیار ملایم آلودگی سطحی که حتما به دقت بسیار و آرامش انجام دهنده نیاز دارد. در طی این روش، شما باید لکه خشک یا گل سفت شده بر روی تخم را با به کارگیری یک چوب نازک یا کاردک پلاستیکی نرم و بسیار آهسته و سطحی بردارید. دقت کنید که حتما حواستان جمع بوده و کار را به آرامی انجام دهید تا به تخم آسیبی نرسد. زیرا هرگونه فشار زیاد ناگهانی تخم را خواهد شکست.
استفاده از مواد ضدعفونی کننده ای که نیازی به شستشو ندارند نیز، روشی دیگر برای تمیز نمودن تخم هاست. در این روش، اسپری های ضدعفونی کننده خاصی همچون اسپری های ید یا پراکسید رقیق بر روی تخم زده می شوند. البته، این اسپری ها نیازی به شستن ندارند. همچنین، توجه داشته باشید که این اسپری ها می توانند بدون تخریب کوتیکول باکتری ها را از بین ببرند. در به کار گیری این روش، شما هرگز نباید از مواد خورنده یا سفید کننده های قوی استفاده کنید.

گازدهی تخم
روش دیگری که در این راستا قابل پیاده سازی است، گازدهی می باشد. در بعضی از سیستم های صنعتی، تخم ها را بدون شستن، در محفظه مخصوص با گازهای ضدعفونی کننده کنترل شده مثل فرمالدهید ضد عفونی می کنند. لازم به ذکر می باشد که روش مذکور، بسیار موثر است اما به تجهیزات پیشرفته خاصی نیاز دارد.

انتخاب تخم تمیز 
انتخاب تخم نطفه دار غاز تمیز در همان زمان جمع آوری نیز، مفید واقع خواهد بود. شما می توانید به صورت سریع، مداوم و چندین بار در روز تخم ها را جمع آوری کنید تا در نهایت، احتمال آلودگی تخم ها به حداقل برسد و اصلا نیازی به تمیز کردن و شستشوی آنها نباشد.
گاهی در برخی مواقع، تخم ها واقعا به شستشو نیاز دارند و در غیر اینصورت تمیز نمی شوند. در چنین شرایطی آب شستشو باید گرم تر از دمای تخم باشد تا از ایجاد خلأ و کشیده شدن آلودگی به داخل تخم جلوگیری شود. برای شستشو، حتما توجه کنید که دمای مناسب آب مورد استفاده در حدود 40 تا 43 درجه سانتیگراد باشد که دمای آب ولرم نزدیک به گرم است. همچنین، اگر دمای آب پایین تر از دمای تخم باشد، منافذ پوسته تخم باز شده و باکتری ها به راحتی وارد فضای داخلی می شوند که این اتفاق می تواند برای سلامتی تخم بسیار خطرناک باشد. علاوه بر این، شما باید بتوانید تا روش شستشوی مناسب را سریعا تشخیص دهید؛ مثلا اگر تخم ها بسیار آلوده، گل آلوده و یا مدفوعی باشند، شستشو باید با آب و تمیز و ضدعفونی کننده ملایم صورت گیرد.

شستن تخم غاز و اردک در چه زمانی الزامی است ؟

محققان پس از بررسی های مکرر، به نتایج مشابهی دست یافته اند. لذا، اگر بخواهیم به صورت علمی عمل کنیم، باز هم باید در صورت ضرورت شستن تخم نطفه دار اردک و غاز ، دمای آب را گرم تر از دمای تخم انتخاب کنیم یعنی چیزی در حدود 40 تا 43 درجه سانتیگراد. بر طبق یافته های علمی نیز، شستن تخم ها با آب سرد یا دمای پایین باعث ایجاد خلأ و کشیده شدن میکروب ها از سطح به داخل تخم می گردد. همچنین، شستشوی تخم ها با آب گرم و ضدعفونی کننده مناسب مانند محلول ملایم پراکسید هیدروژن می تواند بدون آسیب جدی به تخم انجام شود.
اکنون می خواهیم که اثر شستشو بر راندمان هچ یا درصد خروج جوجه ها را بررسی کنیم؛ بر مبنای گزارشات تحقیقاتی، تخم های شسته شده به ویژه آنهایی که به صورت غیراصولی شسته شده اند، معمولا نرخ هچ پایین تری نسبت به تخم های نشسته دارند. این مورد، مخصوصا در تخم اردک و غاز که پوسته ای ضخیم تر و کوتیکول حساس تری دارند، صحیح می باشد. پس در نظر داشته باشید که شستشوی غیراصولی، ریسک مرگ جنین و کاهش درصد جوجه آوری را افزایش می دهد. بنابراین، هرچقدر تخم ها کمتر در معرض آب و شستشو قرار بگیرند، شانس بقای جنین و موفقیت در جوجه کشی نیز، بالاتر خواهد بود.

چه زمانی می تخم غاز را نشست ؟

نتیجه کلی به دست آمده به این شرح است؛ اگر بر حسب اتفاق تخم ها را از نوع کثیف انتخاب کنید یا تخم هایی کثیف و آلوده و یا دارای لکه تهیه نمودید، مخصوصا اگر این تخم ها از نوع تخم غاز یا اردک تمیز و یا کمی آلوده باشند، بهتر است اصلا آنها را نشوئید و یا اینکه تنها با روش های خشک تمیز نمایید. در مقابل، اگر تخم ها بسیار کثیف و آلوده باشند، می توان آنها را با آب گرم و ضدعفونی کننده های ملایم و البته با رعایت کامل اصول بهداشتی و دمای مناسب مورد شستشو قرار داد. همچنین، توجه داشته باشید که شستن غیراصولی تخم به شدت خطرناک بوده و باعث کاهش درصد جوجه آوری می شود. بطور کلی، شما باید تمامی موارد گفته شده در این مقاله را رعایت کنید تا به صورت موفق تری کارتان را به اتمام برسانید. در اصل، اگر می خواهید درصد بالایی از تخم های نطفه دار مطمئن شما به جوجه تبدیل شوند، ضروری است تا طبق اصول گفته شده در این مقاله عمل کنید.

سخن آخر
در پایان، از آنجایی که در فرآیند حساس جوجه کشی، هرگونه اقدام کوچکی می تواند تاثیر بزرگی بر نتیجه داشته باشد، شستن تخم های نطفه دار غاز و اردک نیز، به عنوان یکی از این اقدامات، اگر بدون رعایت اصول علمی صورت گیرد، می تواند آسیب های جبران ناپذیری به رشد جنین وارد کند و درصد جوجه کشی را کاهش دهد. بنابراین، بهتر است در صورت ضرورت با رعایت کامل نکات بهداشتی و فنی اقدام به شستشو نماید. توجه داشته باشید که انتخاب آگاهانه مسیر در این مرحله، زمینه ساز یک جوجه کشی سالم و موفق برای شما می باشد. لذا، این مقاله بدین منظور برای شما آماده شده و امید است تا با مطالعه آن به دانشی اندک در این باره رسیده باشید.

سوالات متداول

سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید؟
– آیا شستن تخم غاز و اردک همیشه از ضروریات است؟
خیر، تنها در صورتی که تخم ها خیلی آلوده باشند، باید آنها را با رعایت اصول خاص مورد شستشو قرار داد.
– چرا نباید تخم ها را با آب سرد شست؟
زیرا آب سرد باعث ایجاد خلأ در تخم و ورود میکروب ها به درون آن می گردد.
– کوتیکول چه نقشی در تخم نطفه دار دارد؟
کوتیکول، لایه ای محافظ است که از نفوذ باکتری ها و آلودگی ها به درون تخم جلوگیری می کند.
– بهترین روش تمیز کردن تخم ها چیست؟
تمیزکاری خشک با پارچه یا اسفنج نرم البته، بدون آسیب به کوتیکول برترین روش تمیز کردن تخم نطفه دار قبل از شروع جوجه کشی می باشد.
– شستن تخم چه تاثیری بر درصد جوجه کشی دارد؟
شستن تخم نطفه دار اگر به صورت اصولی نباشد، همواره باعث کاهش درصد هچ و مرگ جنین خواهد شد.