روش های تشخیص سن مرغ

در جهانی که پرندگان و پرورش آنها جایگاهی بزرگ را چه از لحاظ روحی و چه از لحاظ سوددهی اقتصادی و درمانی انسان به خود اختصاص داده اند، می توان گفت که روش های تشخیص سن مرغ ها به صورت دقیق نقشی کلیدی در مدیریت گله، تعیین زمان واکسیناسیون، تخم گذاری، فروش و حتی تغذیه مناسب ایفا می کند. به همین دلیل است که دانستن سن تقریبی یک مرغ، نه تنها برای پرورش دهندگان صنعتی اهمیت دارد، بلکه برای دامپزشکان، خریداران و علاقه مندان به نگهداری طیور نیز، ضروری است. این مسئله، برخلاف حیواناتی همچون سگ یا گربه که نشانه های پیری در ظاهرشان مشهودتر است، در مرغ ها کاری چالش برانگیز است. این مقاله در تلاش است تا با معرفی روش های علمی، تجربی و مشاهده ای تشخیص سن مرغ ها به علاقه مندان این حوزه کمک کند تا با دقت بیشتری سن مرغ های خود را تخمین بزنند و بر اساس آن، در هر زمینه ای تصمیم گیری های دقیق تری داشته باشند. بنابراین، اگر به این موضوعات علاقه مندید در ادامه ما را همراهی نمایید.

روش های تشخیص سن مرغ چیست ؟

در این قسمت، روشهای تشخیص سن مرغ را برایتان آورده ایم. شما به احتمال زیاد با مطالعه و بررسی موارد زیر خواهید توانست تا به راحتی سن مرغ هایتان را حدس بزنید و از نحوه کارآمدی آنها اطلاعات لازم را کسب کنید؛

روش های تشخیص سن مرغ

– بررسی وضعیت پاها و فلس ها

• تشخیص سن مرغ ها از طریق پاهایشان یکی از روش های تجربی نسبتا قابل اعتماد برای مرغ های دارای سن پایین تا متوسط می باشد. از آنجایی که پاهای مرغ ها در سنین مختلف تغییراتی از نظر رنگ، زبری و وضعیت فلس ها نشان می دهند، شما می توانید با دقت در پاهای آنها به راحتی سنشان را تشخیص دهید؛ پاهای مرغ های جوان 5 تا 6 ماهه، صاف، نرم و براق هستند. مرغ ها در این سنین دارای پاهایی با فلس چسبیده و ظاهری یکدست می باشند. بعلاوه، در مرغ های بالغ 6 ماهه تا 2 ساله، پاها کمی زبرتر می باشند، فلس ها شروع به جداشدن نموده و رنگ پاها بسته به نژاد ممکن است تیره تر شوند. دقت کنید که در پاهای نرهای هم سن خار پا در این سنین شروع به رشد می کند. مرغ هایی که بیشتر از 2 سال سن دارند، به عنوان مرغ های مسن شناخته می شوند. فلس های پای مرغ ها در این سن کاملا برجسته و زبر می باشند، پاها رنگ پریده، ضخیم و خشن اند و خار پا نیز، به طور واضح بلند، نوک تیز و گاهی خمیده می گردد.

– بررسی وضعیت تاج یا کومب و ریشک ها یا واتل

• تاج و ریشک مرغ ها هم نشان دهنده سلامتی عمومی بوده و هم در تعیین سن نقش دارند. زیرا، میزان رشد و رنگ تاج و ریشک های مرغ های مختلف بسته به سن تغییر می کند. مرغ های نابالغ با سنین زیر 5 ماه، تاج و ریشک های کوچک، نرم و کم رنگ تری دارند که معمولا به رنگ صورتی کم رنگ یا تقریبا همرنگ پوست می باشند. مرغ های بالغ 5 ماهه تا 2 ساله، تاجی بزرگ، ایستاده و قرمز پر رنگ دارند و ریشک های آنها کامل و شاداب می باشند. در این هنگام است که مرغ ها در اوج تخم گذاری یا باروری خود قرار دارند. بر خلاف دیگر رده های سنی، مرغ های پیر تاج و ریشک هایی افتاده، رنگ پریده و چروکیده دارند که گاهی رنگ آنها به نارنجی یا صورتی کمرنگ می گراید.

– بررسی وضعیت تخم گذاری در مرغ های ماده

• الگوی تخم گذاری مرغ ها ارتباط مستقیمی با سن آنها دارد و این مسئله، در تشخیص سن مرغ های ماده بسیار مهم است. معمولا مرغ هایی که سن آنها کمتر از 5 ماه است، تخم نطفه دار نمی گذارند و در آنها ناحیه شکمی سفت و استخوان های لگنی به هم نزدیک تر می باشند. در مقابل، در سنین 6 ماهگی تا 2 سالگی مرغ ها بالغ شده و در اوج تخم گذاری خود قرار میگیرند. در این دوران تخم ها به طور منظم گذاشته شده و بدین ترتیب، استخوان های لگنی پرنده به فاصله 2 تا 3 انگشت از هم باز می شوند. مرغ های بالای 2 تا 2.5 ساله نیز، دارای تولیدات تخمی بسیار اندکی بوده و کیفیت پوسته تخم آنها بسیار پایین می باشد.

– بررسی وضعیت چشم ها

توجه کنید که بررسی چشم های مرغ می تواند یکی از روش های تشخیص سن مرغ ها باشد، زیرا، رنگ، شفافیت و قدرت واکنش چشم های مرغ ها می تواند به راحتی به عنوان شاخصی برای تشخیص سن آنها به کار گرفته شود. چشم های مرغ های جوان بسیار براق، شفاف، درخشان و واکنش پذیر تر نسبت به نور و حرکت بوده و عنبیه آنها پر رنگ و واضح تر است. این در حالی است که در مرغ های بالغ، همچنان چشم ها روشن می باشند، ولی ممکن است کمی از شدت درخشش آنها کم شود. با این وجود باز هم قدرت بینایی این پرنده ها در اندازه خوب است. علاوه بر این، مرغ های مسن دارای چشم هایی کدرتر، رنگ پریده تر و گاهی مات می باشند که واکنششان به حرکت کندتر است.

– بررسی وضعیت نوک و منقار

• منقار مرغ ها با افزایش سن دچار تغییراتی در رنگ، سایش و حالت نوک می شود. مرغ های جوان نوکی صاف، تمیز، کامل، نسبتا براق و بدون هر گونه سایشی دارند. در این میان، مرغ های بالغ دارای منقاری هستند که سایشی جزئی به ویژه در نوک بالایی دارد. همچنین، دقت کنید که مرغ های مسن دارای نوکی با تیزی کمتر و یا حتی دارای انحنا بوده و یا شکستگی هایی جزئی یا لایه لایه را دارا می باشند. البته، رنگ نوک مرغ ها در این سنین، ممکن است تیره تر و یا خاکستری تر شود و یا بیش از حد رشد کرده و دفرمه شود.

– بررسی وضعیت پرها و پوست

• پرها و پوست مرغ ها، بسته به سن پرنده، دستخوش تغییراتی در کیفیت، رنگ، تراکم و قابلیت بازسازی می گردند. مرغ هایی که جوان ترند، دارای پرهایی پر پشت، نرم، براق و صاف می باشند. ریزش پرهای مرغ ها در این سنین بسیار کم است و پوستشان نرم و یکدست به نظر می رسد. مرغ های بالغ در دوره هایی مثل تولک رفتن یا پرریزی، صاحب پرهایی کم پشت یا نامرتب می باشند. با این حال، بازسازی بدنی آنها سریع تر است و با اینکه پوستشان کمی ضخیم تر می شود اما نرمی خود را حفظ می نماید. افزون بر تمام این موارد، مرغ های مسن دارای پرهای کدر، خشن و کم پشت تر هستند که ممکن است شکسته، نازک یا ناقص به چشم آیند. همچنین، پوست بدن مرغ های پیر خشک تر، چروکیده تر و گاهی تیره تر از قبل می باشد.

– بررسی رفتار و میزان تحرک مرغ ها

• از دیگر روش های تشخیص سن مرغ میتوان به رفتار  آنها اشاره نمود .تحرک، کنجکاوی و واکنش به محیط در سنین مختلف طیور متفاوت است. مرغ ها با بالارفتن سن از نظر رفتاری تغییراتی را از خود نشان می دهند که می توان از آن برای تخمین سن استفاده نمود. توجه داشته باشید که مرغ های جوان پر تحرک، بازیگوش، بسیار کنجکاو و واکنش پذیر بوده و در جمع، به دنبال ماجراجویی بالا و پایین پریدن می باشند. وقتی مرغ ها بالغ می شوند، باز هم فعال باقی می مانند اما رفتارشان هدفمندتر می گردد و تعادل رفتاری پیدا می کنند. در نهایت، مرغ های مسن نیز، کاهش چشمگیری در تحرک، کندی واکنش، نشستن و استراحت کردن بیشتر، تمایل به تنهایی یا گوشه گیری و غیره  دارند. همچنین، گاهی ممکن است که مرغ ها در این سنین دچار درد مفاصل نیز گردند.

– بررسی صدای مرغ ها مثل قوقولی قوقو و قدقد

• صدای مرغ ها و خروس ها با بالا رفتن سن آنها دستخوش تغییر و دگرگونی می شود. در این میان، مواردی همچون میزان بلندی، تن صدا و نوع فراخوانی پرنده ها می تواند به تشخیص ماهرانه سن مرغ ها بیانجامد. به عنوان مواردی جهت آگاهی بیشتر باید بگوییم که مرغ های جوان صدایشان نازک، کوتاه و ناپایدار است. مرغ ها غالبا در سنین جوانی قابلیت گفتن قوقولی قوقو یا قد قد را ندارند و صداهایی نامنظم از خود در می آورند. اما صدای مرغ های بالغ قوی، واضح، مشخص و با الگویی منظم می باشد. توجه داشته باشید که خروس ها قوقولی قوقوی واضحی داشته و مرغ ها نیز، پس از تخم گذاری قدقد مشخصی تولید می کنند. افزون بر این، در زمان مسن بودن مرغ ها، صدایشان افت نموده، ضعیف تر و خش دار می شود. در این سنین، صدای خروس ها کندتر و کمتر شنیده می شود و صدای مرغ ها کوتاه و یا ساکت می گردد.

– بررسی استخوان سینه، کیل یا جناغ سینه

• یکی از روش های تشخیص سن مرغ می توان استخوان جناغ سینه مرغ ها باشد، که در میان سینه شان قرار دارد، با بالا رفتن سن آنها شکل و تراکم متفاوتی پیدا می کند. به همان میزان که مرغ های جوان استخوان جناغ سینه کوتاه تر، نرم تر و انعطاف پذیرتری دارند و با لمس کردن متوجه آن می شوید، مرغ های بالغ نیز، استخوان جناغ محکم تر، رشد یافته و کاملا لمس پذیرتری دارند که یک برجستگی واضحی تری را نشان می دهند. همچنین، مرغ های مسن دارای استخوانی سفت، زاویه دار و خشک تر در سینه شان می باشند. بعلاوه، گاهی ممکن است در بدن این مرغ ها مواردی از انحنا و تغییر شکل را ملاحظه نمایید که در آن چربی و بافت ماهیچه ای کاهش یافته است.

سخن آخر در مورد روش های تشخیص سن مرغ

در پایان یاد گرفتیم که تشخیص دقیق سن مرغ ها شاید در نگاه اول کاری پیچیده و دشوار به نظر برسد، اما شما می توانید با دقت در نشانه های ظاهری، رفتاری و عملکردی مرغ ها به تخمینی قابل قبول از سن پرنده ها دست یابید. بعلاوه، شما باید همواره به این نکته توجه داشته باشید که پرورش دهندگان موفق کسانی هستند که نه تنها به تغذیه و سلامتی پرندگان خود اهمیت می دهند، بلکه از مراحل مختلف زندگی آنها نیز، شناخت دقیقی دارند. در این میان، دانستن سن مرغ ها به ویژه در مدیریت گله های تخم گذار یا گوشتی، عامل مهمی در تصمیم گیری های اقتصادی و بهداشتی شما می باشد. در همین راستا ما نیز، امیدواریم تا این مقاله بتواند گامی موثر در ارتقاء آگاهی و مهارت فعالان حوزه طیور باشد.

سوالات مهم در مورد روش های تشخیص سن مرغ

سوالاتی که ممکن است از خودتان پرسیده باشید؟
– چگونه می توان از روی پاهای مرغ سن تقریبی اش را تشخیص داد؟
پاهای مرغ های جوان نرم، براق و دارای فلس های منظم و چسبیده اند. در سنین میانسالی، فلس پاهای مرغ ها ضخیم تر و زبرتر می شوند. مرغ های مسن پاهایی زبر، فلس دار، تیره و دارای خارهای رشد کرده دارند.
– تاج و ریشک مرغ در چه سنی بزرگ و پررنگ تر می شود؟
تاج و ریشک مرغ ها معمولا از حدود 5 تا 6 ماهگی رشد قابل توجهی داشته و به رنگ قرمز پر رنگ در می آیند. این دوره، همزمان با بلوغ جنسی و آغاز تخم گذاری پرنده ها است. البته توجه داشته باشید که در مرغ های پیر تاج افتاده و رنگ پریده می گردد.
– تخم گذاری با سن مرغ ها چه ارتباطی دارد؟
مرغ ها معولا از حدود 5 ماهگی شروع به تخم گذاری می کنند. اوج تخم گذاری این گونه از پرنده ها را می توان بین 6 ماهگی تا 2 سالگی دانست. بعد از گذشت این دوره، تولید تخم کاهش یافته و حتی در سنین بالاتر ممکن است کاملا متوقف شود. توجه کنید که بررسی فاصله استخوان های لگنی پرنده نیز، به شناخت این مرحله کمک زیادی خواهد نمود.
– چگونه می توان از روی رفتار مرغ ها سن آنها را حدس زد؟
مرغ های جوان تر بسیار پر تحرک و کنجکاوتر بوده و مرغ های بالغ رفتاری متعادل از خود نشان می دهند. در این میان، مرغ های مسن تحرک کمتری داشته و اغلب منزوی تر و کندتر عمل می کنند.
– چه تفاوتی بین پرهای مرغ های جوان و پیر وجود دارد؟
مرغ های جوان دارای پرهایی نرم، براق و مرتب می باشند که با بالاتر رفتن سن پرنده رفته رفته به پرهایی خشن تر، کم پشت تر و شکننده تر تبدیل می شوند. بعلاوه، مرغ های مسن دارای پرریزی کندتر بوده و پوست زیر پرهای آنها چروکیده تر و خشک تر به نظر می رسند.